Dinsdag 22 Juli 2008 at 8:38 pm
Het doek gaat op
Door Sofie Bruining met foto's van Berbera van den Hoek (klik voor vergroting)
Gezien: 20 juli Moreelsepark, Utrecht
In haar afstudeervoorstelling in 2002 ontfermde theatermaker Karina Kroft zich voor het eerst over de teksten van Peter Handke. Daarna zette ze voor de serie Jonge theatermakers voor Toneelschuur Producties Handke’s ‘Zelfbeschuldiging’ op de planken en nu brengt ze ‘spel zonder woorden’ van Handke naar het Paradepubliek in ‘Zie hier: de mens’.
De mens en de mens alleen is wat we te zien krijgen in de voorstelling. Handke’s experiment ‘spel zonder woorden’ is daarin dwingend. In de vroege en experimentele werken van Handke verkende hij de mogelijkheden met taal. In dit stuk ging hij zelfs zo ver dat hij alle tekst wegliet. Vervolgens blijft er voor het publiek niets anders over dan het observeren van de handelingen van de boer, de knecht en de kat. Daar moeten we het mee doen. Niet meer en niet minder.
Karina Kroft geeft ons gelukkig meer om mee te werken. De mens luistert en beweegt niet alleen, maar vertelt, speelt, acteert, en regisseert ook. Zo zijn de regieaanwijzingen op band gezet en terwijl hij speelt volgen de actrices, Jacqueline Boot en Gonny Gaakeer, niet alleen de aanwijzingen op. In ‘Zie hier: de mens’ zetten ze de band herhaaldelijk stil om commentaar te geven op het verloop van het stuk en op de principes van Handke.
Een enkele keer gaat Jacqueline Boot, de knecht, tegen Handke in. Snel wordt ze tot de orde geroepen door Gonny Gaakeer, die de boer speelt. De confrontatie tussen de boer en de knecht wordt hier mooi aan het licht gebracht. Maar Kroft laat hier ook nog een andere confrontatie zien, die misschien interessanter is. In haar voorstelling gaat Kroft de confrontatie ofwel uitdaging aan om te werken met de dwingende en harde voorschriften van Handke. Het legt beperkingen op, maar tegelijkertijd biedt het taalexperiment haar ook de kans om evengoed als Handke theater te onderzoeken en op een originele manier aan de man te brengen. Origineel is het zeker. Dit heb ik eerder nog niet gezien op de Parade.
In de voorstelling probeert Kroft handen en voeten te geven aan de verregaande ideeën van Handke over theater en de omstreden rol van taal daarin. Haar vertolking van ‘het spel zonder woorden’ is alleen zeker niet stil te noemen. Integendeel. Ze bespreekt de principes van Handke uitvoerig. Er worden verschillende citaten van hem opgenoemd. Zo komen we er ook achter dat Handke bepaald niet vriendelijk was tegenover vrouwen. Het is een overdaad aan informatie en daarom is het soms moeilijk om bij de les te blijven. Ik kwam daarom ook enigszins verbijsterd uit de voorstelling en ik was bang dat ik iets gemist had.
Kroft verwoordt haar zoektocht naar een gangbare werkvorm voor het taalexperiment van Handke. Daarin laat ze ook haar worsteling zien. Zo geeft ze een transparant beeld op haar zoektocht, maar ook op het experimentele werk van Handke. ‘Het doek gaat op’, zegt Jacqueline Boot niet voor niets aan het begin van de voorstelling.
De Parade - website
Maandag 21 Juli 2008 at 10:28 pm
Spinvis en Sexy Chromosomen
Door Ellen van der Kemp met foto’s van Berbera van den Hoek
Gezien: 18 juli Moreelsepark, Utrecht
SeXY chromosomen
Bij de ingang staat een levensgrote zaadcel ons naar binnen te praten. Het kost hem weinig moeite ons binnen te krijgen, want we hebben al kaartjes. In de kleine donkere tent doen de doorzichtige skippyballen tegelijk dienst als eitjes en als zitplaatsen voor het publiek. We krijgen een voorlichtingsfilmpje te zien. En net als we ons vertwijfeld afvragen of we bij biologieles zitten of op de Parade, komen er twee spelers voor het beeld langs rennen. Het zijn X en Y. Ze zijn op zoek naar hun bestemming en raken met elkaar in een machtstrijd verwikkeld. Ovita wacht op het moment om haar kans te grijpen. Omdat in de natuur het recht van de sterkste geldt, kan er maar één de winnaar zijn. We zullen niet zeggen wat het geworden is, een jongetje of een meisje, zodat het nog een beetje spannend blijft, want verder valt er aan deze voorstelling niet zo veel te beleven.
Boeiende kennismaking met Spinvis
Net als vorig jaar vinden er deze zomer ook muziekvoorstellingen plaats op De Parade. Onder de noemer ‘Fine Fine Music’ kan er in een intieme huiskamerachtige setting worden genoten van de ‘crème de la crème van de Nederlandse popmuziek’, volgens het persbericht. Verwachtingsvol ga ik naar het optreden van Spinvis.
“Het is vakantie!” roept Erik de Jong, alias Spinvis. “Maar het is niet vrolijk, want ze gaan allemaal dood.” De toon is meteen gezet en alle verwachtingen van een luchtig, vrolijk programma worden in de kiem gesmoord. Maar zo zwaar valt Spinvis nu ook weer niet op de maag. Ik geef toe, het is mijn eerste Spinvis-ervaring en ik moet even wennen. Elke referentie ontbreekt, zowel op tekst- als op muziekgebied, en een hele tijd heb ik de vreemde gewaarwording dat ik niet weet wat ik ervan moet vinden (eigenlijk weet ik het nog steeds niet), terwijl ik altijd overal een mening over heb. Dit is zo anders dan alles waar ik enigszins bekend mee ben, zo origineel en experimenteel.
“We gaan wat liedjes doen”, belooft Spinvis zijn publiek en dat is precies wat hij doet. Samen met een muzikant die pal achter hem zit en daardoor moeilijk te zien is, ‘doet’ hij zijn liedjes: een aantal van zijn eerste album, van het album Nieuwegein aan zee en van het album Dagen van gras, dagen van stro. Helaas laat Spinvis niets horen van het nieuwe album Ritmebox dat vier dagen eerder uitgebracht werd ter gelegenheid van de verjaardag van Simon Vinkenoog, terwijl het nog wel de verjaardag van de dichter is. Ook speelt hij geen Boudewijn de Groot-nummers, wat in het programmaboekje van De Parade aangekondigd stond. Desalniettemin was het een boeiende eerste kennismaking met deze fascinerende singer-sample-songwriter.
“Vakantie!” roept Spinvis nog een keer aan het eind van zijn programma. Hij is er blijkbaar hard aan toe en dat verbaast me niets als ik zie wat hij dit jaar allemaal gedaan heeft: de productie van Ritmebox, muziek voor de film Vox Populi en het schrijven van nummers voor een nieuw album. Gelukkig heeft hij voor de fans nog tijd voor optredens. Op 6 augustus treedt Spinvis weer op tijdens de Parade in Amsterdam. Verder in Fine Fine Music: optredens van Johan, Alamo Race Track, en Charlie Dée.
De Parade - website
Maandag 21 Juli 2008 at 9:53 pm
Veel soul en funk op tweede dag North Sea Jazz 2008
Door Serge Julien met foto's van Berbera van den Hoek (klik voor vergroting)
Gezien: North Sea Jazz festival, Ahoy, Rotterdam op 12 juli 2008.
Een volledig uitverkochte tweede dag van het North Sea Jazz Festival ziet hordes aan mensen krioelen door het grote Ahoy complex waar op deze dag een keur aan soul en funk muzikanten van zich laten horen.
In de Maas is het de uit Nashville afkomstige Victor Wooten die een zaligmakende funksessie neerzet met zijn band. De virtuoze bassist laat aan het begin van zijn optreden al meteen zijn virtuoze slaptechniek horen. De set klinkt vrij los en komt vooral over als een jamsessie waarin ook flarden van covers voorbijkomen.
Een paar deuren verder is het de meesterlijke zanger en toetsenist Frank McComb die Donny Hathaway en Stevie Wonder in herinnering roept. Soul zoals soul bedoeld is: recht uit het hart met bezieling. Ooit stond hij hoog in de hitparade met het nummer Another Day dat hij zong in de band Buckshot LeFonque waar Branford Marsalis de aanvoerder was. Het nummer wordt als toegift gespeeld maar ook al zou hij het nummer niet hebben gedaan dan zou de rest van zijn optreden al hebben voldaan voor uitmuntende kwaliteit.
Een zijstapje buiten de soul/funk deze avond ervaren we als we een kijkje nemen bij oud gediende Paul Simon die de grote Nile mag bespelen. De kleine man is zichtbaar ouder geworden. Recent werk wordt afgewisseld met oude nummers als Sounds Of Silence, Graceland en natuurlijk Call Me Al. Allemaal mooi uitgevoerd maar het gevoel bekruipt je dat deze mooie luisterliedjes niet thuishoren in een massazaal als de Nile. Maar ja, Simon is nu eenmaal een grote ster en niet vaak te zien in ons land dus dan wordt hij automatisch in een onpersoonlijke zaal als de Nile gezet zodat veel liefhebbers ervan kunnen profiteren.
Terug in de Maas zorgt de Braziliaanse componist, toetsenist en arrangeur Eumir Deodato voor een waar funkfeest met zijn band. Vooral geroemd om zijn avontuurlijke bewerking van Strauss’ Also Sprach Zarathustra waarvoor hij in de Grammy prijzen viel heeft hij ook veel voor anderen gedaan. Natuurlijk komt dit nummer in een vlammende versie voorbij maar ook nummers als Do It Again en Whiste Bump gaan erin als zoete koek. Zelf is Deodato niet bepaald communicatief en beweeglijk maar zijn band daarentegen speelt met het grootse plezier alsof het hun laatste avond is. Vooral percussionist Gerardo Velez zweept de hele boel op met zijn acrobatische spelbewegingen en ook drummer Ken Moutenot zit als een manische achter zijn trommels tekeer te gaan. Absoluut een van de hoogtepunten van deze avond!
Een van de krachtigste stemmen uit de soul en funk is natuurlijk die van Chaka Khan. Na lange tijd is er weer een plaat van haar onder de titel Funk This waarvan een aantal nummers worden gespeeld. Het optreden wordt meteen gestart met de hits I Feel For You en Ain’t Nobody. Er wordt door la Khan ook even “church time” ingebouwd met een aantal zeer rustige liederen die wat traag en vervelend overkomen. Maar over Chaka Khan’s zangkwaliteiten kan alleen maar worden gezegd dat ze nog steeds een dijk van een stem heeft die maar weinig aan kracht heeft ingeboet.
Een volgend hoogtepunt van de avond is het trio Toto Bona Lokua. We hebben het hier over zanger en gitarist Gerald Toto, zanger en bassist Richard Bona en zanger en gitarist Lokua Kanza. Het is natuurlijk de fenomenale Richard Bona die de herkenning oproept in de trionaam maar al gauw blijkt dat deze groep gezamenlijk tot ongekende hoogte komt met hun liedjes die West Afrikaanse ritmes, harmonische zangpartijen, pop en jazz laten horen. Het trio heeft in 2004 een CD gemaakt die tot stand is gekomen op basis van improvisatie. Ieder lid kwam met basisstructuren van songs de studio binnen en de bedoeling was om vervolgens spontaan te gaan improviseren. Het resultaat was er een van ongekende klasse en jaren na de release heeft het publiek dit unieke trio live kunnen aanschouwen met een wervelend optreden.
George Benson gaat volledig op safe in de Nile door een batterij aan favorieten te spelen en daarbij veel blije gezichten teweeg brengt. Love x Love, Lady Love Me (One More Time), Give Me The Night en The Greatest Love Of All, ze komen allemaal voorbij. De stem is wat minder sterk dan voorheen maar de muzikale omlijsting en Benson’s gitaarspel compenseren goed.
Een veel krachtigere soul stem horen we in de Congo tent. Daar speelt de verrassing van de avond: Sharon Jones & The Dap Kings. De zaal is tot de nok toe gevuld wat er mee te maken heeft dat velen weten dat The Dap Kings prominent hebben meegespeeld op een hoop nummers van het album Back to Black van Amy Winehouse. Op haar grote hit Rehab hoor je eigenlijk The Dap-Kings. Met alle respect voor Amy Winehouse maar na vanavond kun je nog maar een vraag stellen: wie is Amy Winehouse? The Dap-Kings worden geprezen om hun benadering van het essentiële soul/funk geluid zoals het klonk in de midden jaren zestig tot midden jaren zeventig. De in Augusta, Georgia geboren Sharon Jones zet een soulstrot open die je zo grijpt en dat je wordt teruggezogen naar het tijdperk waarin Otis Redding, Ike & Tina Turner en James Brown hun hoogtijdagen vierden. Daarnaast is ze een amusante en beweeglijke podiumpresentatie. Het is overduidelijk dat ze de harten steelt van de aanwezigen. Hun laatste release 100 Days, 100 Nights zal na dit optreden gretig aftrek hebben gevonden.
Soul met een hoofdletter “S” is ook al een kleine veertig jaar een van de ingrediënten van de blazersgroep der blazersgroepen: Tower of Power. Met regelmaat te bewonderen in Nederland en ook North Sea Jazz mag dit jaar weer genieten van de ongecompliceerde soul/funk van dit gezelschap. Oil In The Ground, Diggin’ On James Brown, Soul With A Capital S, We Came To Play en I’ve Got To Groove zijn nummers die voorbijkomen uit het omvangrijke oeuvre. Het uit Oakland afkomstige gezelschap staat garant voor een prima afsluiting van de tweede dag waarin veel soul en funk je om de oren vlogen.
NSJ - website
Zondag 20 Juli 2008 at 3:44 pm
Braziliaanse muziek en soul wisselen elkaar af op eerste avond North Sea Jazz 2008
Door Serge Julien met foto's van Berbera van den Hoek
Gezien: North Sea Jazz festival, Ahoy, Rotterdam op 11 juli 2008.
De 33ste editie van het wereldberoemde North Sea Jazz festival opent zijn deuren op een zonnige dag voor een niet uitverkochte vrijdag maar die nog altijd drommen aan mensen naar Ahoy trekt om weer te genieten van nationale en internationale sterren die zich bewegen in de wereld van jazz en gerelateerde genres als soul, funk, blues, latin en world. Het blijft ook altijd weer erg moeilijk om keuzes te maken in wat je wilt zien op een avond aangezien het een bomvol programma is waar je altijd merkt dat optredens die je graag wilt elkaar overlappen. Cultuurpodium kiest op de eerste dag voor soul en Braziliaanse klanken.
Artist in residence Bobby McFerrin heeft de eer om iedere dag een speciaal project te presenteren. Vandaag opent hij door een optreden te doen met de NDR Big Band. McFerrin is een van de grote stemtovenaren in de jazzwereld die door sommigen ten spijt alleen wordt herkend van het vrolijke liedje Don’t Worry Be Happy. Maar deze man gaat al langer mee dan die ene hit en heeft nog veel meer moois en veel avontuurlijkere platen op zijn naam gezet.
McFerrin komt echter het best tot zijn recht als hij alleen op het podium staat of met een kleine band. Het is dan ook jammer dat de combinatie van de stemacrobaat met een Big Band niet zo heel geweldig uitpakt. Dat heeft niks te maken met de talenten van McFerrin of van de muzikanten in de Big Band maar meer het feit dat McFerrin’s stem wat overschaduwd wordt door de ruime muzikale omlijsting.
Een paar zalen verder bijt Zuco 103 de spits af in de grote zaal de Nile. De groep is inmiddels doorgegroeid tot een van de beste live acts in Nederland en ondanks dat ze eerder op North Sea hebben gespeeld was dat nog niet eerder in de grootste zaal. Het publiek krijgt het beproefde concept voorgeschoteld van swingende Braziliaanse ritmes met dance invloeden waarbij de altijd vrolijk ronddartelende Lilian Vieira haar prettige zang over de songs heen laat rollen. Er wordt overwegend werk gespeeld van hun recent verschenen CD After The Carnival. Een plaat die staat als een huis. Nummers als She en Nunca Mais komen live goed tot hun recht. Techno invloeden worden niet geschuwd en het zijn die momenten dat toetsenist Stefan Schmid goed in zijn element zit door op een avontuurlijke manier tekeer te gaan achter zijn keyboards. Erg leuk blijft ook de meezinger Na Manquira waarbij Vieira het publiek altijd uitnodigt om het aanstekelijke refreintje mee te zingen.
In dezelfde Nile treedt na Zuco 103 jazz en soul stemgigant Al Jarreau op. Zo ongeveer een vast gast op North Sea Jazz aangezien hij met regelmaat staat geprogrammeerd. Hij heeft een nieuwe compilatie CD uit onder de titel Love Songs. Hoewel een lekkere CD pakt dat in een vol gepakte grote zaal toch wat saai uit. Dat heeft niet zozeer te maken met de uitvoering van de liedjes. Jarreau doet zijn ding prima en zijn begeleiders zetten een goede muzikale begeleiding neer maar toch hoor je dit liever in een kleinere setting of beter nog… gewoon thuis op CD terwijl je op de bank zit met je geliefde. Noemenswaardig is wel de krachtige achtergrondzang van de uitdagende Debbie Davis.
De ritmes uit Bahia en Rio de Janeiro worden over een volle Nile heen gegoten door oud gediende Sergio Mendes die na zijn succesvolle optreden van vorig jaar is geprolongeerd op het festival. Hij heeft zojuist een nieuw CD uit onder de titel Encanto die voortborduurt op de ingeslagen weg als die van voorganger Timeless. Een concept dat veel wegheeft van die van Santana waarbij de Braziliaan zich laat omringen door hedendaagse artiesten die de nummers een moderne draai geven en daardoor ook bij een groot publiek aanslaan. De een noemt het uitverkoop, de ander vindt het geraffineerd creatief. In de Nile heeft Mendes een standaard groep muzikanten bij zich en een damestrio waarin Mendes’ vrouw en boegbeeld Gracinha Leporace vanuit maakt. De “moderne” variabele in het gezelschap is rapper Dawn Bishop die af en toe zijn kunstje doet. De grote zaal geniet er in ieder geval van en een selectie van de laatste twee platen vliegen je om de oren die smakelijk klinkt.
In een van de kleinere zalen staat een andere Braziliaanse man die qua naam minder bellen doet rinkelen dan Mendes maar die als een absolute grootheid in zijn thuisland wordt beschouwd en ook onder internationale collega artiesten op handen wordt gedragen: Ivan Lins. Een week voor North Sea Jazz geeft hij een adembenemend optreden met het Metropole Orkest in Amsterdam waarbij duidelijk wordt hoeveel gevoel de man in zijn liedjes weet te stoppen. Op North Sea staat hij met een kleiner gezelschap op het podium van de Darling zaal. De muzikale directie is in handen van toetsenist Jason Miles. Als altijd speelt Leonardo Amuedo mee op gitaar. Speciale gaste is de indrukwekkende vocaliste Nnenna Freelon. Nummers als Lua Soberana, Comcar de Novo en Dinorah Dinorah worden weer met evenveel bezieling voorgedragen als in Amsterdam. Lins is een uniek talent die buiten zijn thuisland maar door een selecte groep muziekliefhebbers lijkt te worden opgepikt terwijl de man bloedstollend mooie liedjes weet te schrijven en voor te dragen.
Vervolgens is het tijd voor de nu soul van twee grote soul dames: Angie Stone en Jill Scott. Angie Stone geeft een energieke set met een dwarsdoorsnee van haar werk. Lekker is haar nieuwe single Baby, maar ook Sometimes, het zwoele The Making Of You en het onvermijdelijke I Wish overtuigen. Toch is het Jill Scott die de Maas (de feitelijke Ahoy zaal) op zijn kop zet met een zeer gedreven set haar poëtische teksten gepaard met de fijne melodieën over een dolenthousiast publiek deponeert. Is It The Way You Love Me, It’s Love, Do You Understand getuigen van prachtige improvisatie en spiritualiteit van een ongekend hoog niveau. Haar hit Golden wordt in een zeer korte uitvoering gespeeld maar mag de pret niet drukken met de geweldige uitvoeringen van het overige werk. Een memorabel optreden.
Dat goede Braziliaanse muziek niet per definitie uit het land zelf hoeft te komen bewijst de Nederlandse groep Sensual die een zeer fijne mengeling maakt van jazz en Braziliaanse invloeden met een prettige groove. Onder aanvoering van het zingende boegbeeld Eva Kieboom zet het gezelschap op het Mississippie podium een overtuigend optreden neer waarbij de concentratie ligt op de nummers van hun recent verschenen tweede CD Salve. Kieboom heeft een prettig stemgeluid en een overtuigende Portugese zang. Stukken als O Desejo en Quero Pirar zijn redelijk up-tempo terwijl je met het dromerige Adao E Eva ter plekke je partner wilt kussen. Opvallend is ook de sterke cover van het door Michael Jackson bekend geworden I Can’t Help It. De bandleden waarvan er een aantal ook bij Wouter Hamel spelen, zetten stuk voor stuk een prestatie neer die het optreden tot een smakelijk toetje maakt. Dit is een groep om in de gaten te houden en kan met een gerust hart volgend jaar nog een keer worden geprogrammeerd en dan op een groter podium!
NSJ - website
Donderdag 17 Juli 2008 at 6:18 pm
North Sea Jazz, een eerste indruk
Tekst en beeld van Eljo A. Morpurgo
North Sea Jazz 2008 een festival met een diversiteit aan muziek en mensen. Op vele podia zijn optredens over drie dagen verspreid, en jazz is hier een heel ruim begrip, al zullen de jazzfreaks dat misschien bestrijden. Van vroeg in de avond tot ver na middernacht kun je elke avond genieten van over de zestig optredens. Plannen is iets wat nummer één staat als je naar dit festival gaat wil je jou artiesten ook echt kunnen zien.
Wij besloten o.a. Bobby McFerrin, Chaka Khan, George Benson en DJ Maestro te zien. Helaas is het zo druk en moeilijk om bij AHOY te komen met de auto dat we Bobby McFerrin helaas hebben moeten missen maar een deel van Victor Wooten hebben gezien. Voor Chaka Khan begon ging de zaal al open terwijl Paul Simon nog aan het spelen was. Hoewel je voor Paul extra moest betalen hebben we toch nog een klein mini concert gekregen van ongeveer zes nummers.
Chaka Khan daarentegen was in de grote JVC zaal en was fantastisch om mee te maken. De mensenmassa in de zaal bewoog als een golvende zee op bekende nummers als “I'm Every Woman, I Feel for You, Through the Fire en een paar van haar nieuwe album Funk This.
De sfeer was gezellig en door heel AHOY was de mogelijkheid om de honger en dorst te stillen. Op het dak van AHOY speelde DJ Maestro (Martijn Barkhuis) samen met Rik Mol en Ro Krom waarbij werkelijk het dak er af ging. Deze drie artiesten zijn heerlijk op elkaar ingespeeld en de ene na de andere jam sessie liet de menigte genieten.
George Benson nog zo'n groot artiest sloot voor ons de avond op een geweldige manier waarbij wij als veertigers even terug in de tijd waren. Een groot podium en diverse monitoren gaven een geweldig beeld van de George die zich swingend in het zweet stond te werken terwijl de hele zaal zijn bekende nummers mee zong. Na tien uur waren de voeten op en gingen we moe maar voldaan weer huiswaarts.
Meer over NSJ volgt.
