Categorie: MUZIEK, WERELDMUZIEK
Maandag 01 Maart 2010 at 3:26 pm
CIMARRÓN, Aanstekelijke JOROPO UIT COLOMBIA
Tekst Rick van Boeckel met beeld van Hans Speekenbrink (klik voor vergroting)
Afgelopen zaterdag trad de Colombiaanse groep Cimarrón op in het Tropentheater Amsterdam. Zondag 7 Maart zijn te te zien bij Vrije Geluiden. De groep speelt geen cumbia of vallenato maar joropo, muziek waarin de muzikale tradities van Zuid-Amerikaanse Indianen samenvloeien met die van Afrikaanse slaven en Spaanse kolonisten. Het is de volksmuziek van de vlaktes (los llanos) van Colombia en Venezuela. De uit zeven musici bestaande groep is al ruim 20 jaar actief en wordt geleid door harpspeler Carlos Rojas. Cimarrón liet horen meer te zijn dan een groep die traditionele Colombiaans/Venezolaanse muziek speelt.
Behalve instrumenten die traditioneel gebruikt worden in joropo, worden ook andere instrumenten gebruikt. Aan de door de Spaanse kolonisten geïntroduceerde harp, snaarinstrumenten als de cuatro en bandola (gelijkend op een gitaar) en de van de Indianen afkomstige maracas waren de cajón uit de flamenco en de grote trom toegevoegd. De muziek van Cimarrón toont verwantschap met de flamenco die door de Spanjaarden uit Andalusië naar Colombia werd gebracht waar het zich vermengde met inheemse muziek. Cimarrón trad dan ook in 2008 op tijdens de Flamenco Biënnale in Utrecht en Amsterdam.
Cimarrón begon het optreden met het pittige up-tempo Cimarroneando waarin meteen de sprankelende klanken van de harp weerklonken. De groep speelt bijzondere muziek die niet vaak in Nederland te horen is. In Llanero Soy (van het album Quitapesares) werd door Ana Veydó gezongen over de boer die op het land werkt en leeft met paarden, stieren en ander vee. Zo werd een beeld geschetst van het vlakke niet ver van de Amazone gelegen grensgebied van Venezuela en Colombia. Heel mooi is het melancholieke Palomita waarin zij alleen met babybas (Carlos Cedeño) en cuatro (Darwin Medina) een ‘tonado ordeño' zingt, een lied dat wordt gezongen tijdens het melken van de koeien en tegelijkertijd een dubbelzinnig liefdeslied is.
Sterk is Cimarrón in het ensemblespel waarbij vooral ook de solo's op de maracas opvallen. De uit de flamenco afkomstige ‘zapateados' (voetenpercussie) zijn wat lichter en minder heftig dan in de pure flamenco, laten zich meer lezen als een ‘baile de campesinos' (boerendans). De harp maakte de muziek echt af, met name in het slotstuk voor de pauze, het snelle Quiotapesares. Jammer was wel dat de muziek te veel op het podium bleef hangen, merkte ik voor de pauze toen ik vooraan zat. 
Na de pauze ging ik achterin zitten en toen was het geluid dan ook beter. Een aantal keer liet Ana Veydó horen wat ze qua stembereik in huis heeft, wat mij betreft had ze dat vaker mogen laten horen. In Maria Laya, een traditioneel Venezolaans lied weerklonk de droevige echo van een onmogelijke liefde. In het gedeelte na de pauze werd veel ruimte ingebouwd voor solo's op de diverse instrumenten, de harp liet het water van de rivier Orinoco stromen langs de snaren in het gelijknamige nummer.
Na het optreden sprak ik met bandleider Carlos Rojas die deze uitlag gaf van de naam Cimarrón: "In het Castilliaans wordt die naam gegeven aan slaven die rebelleeerden tegen de Spanjaarden en zichzelf bevrijdden. In het huidige Colombia is cimarrón een wilde stier die ontsnapte naar de heuvels, ze vormen nog steeds wilde kuddes. Wij hebben voor die naam gekozen omdat wij, hoewel we traditionele muzikanten zijn, niet gevangenen willen zijn van de traditie."
"Aan de traditionele joropo hebben wij bijvoorbeeld de percussie toegevoegd, die is nodig voor de dans" vervolgt Rojas. "Ik heb veel naar platen geluisterd met joropo en musica llanera, die hebben geen percussie. Maar ik wist dat er tijdens ‘fiestas campesinas' (plattelandsfeesten) wel percussie gespeeld wordt, omdat die feesten tegenwoordig ook in de steden worden gehouden."
Rojas leerde de joropo van de ouderen, maar ook door veel naar de radio te luisteren en naar platen. "Die kun je vinden in Venezuela en Colombia," zegt hij. "Ook leerde ik de joropo door te luisteren naar musici tijdens ‘fiestas campesinas'. Wat ik heel mooi vond, was de dans. Dat wilde ik ook met Cimarrón. Met deze groep spelen we echter niet op ‘fiestas campesinas', maar alleen op podia, wel spelen we als we die feesten bezoeken als individuele muzikanten mee."
Behalve de Afrikaanse, Indiaanse en Spaanse invloe op de joropo is er ook de invloed van de barok- en renaissancemuziek uit Europa, merkt Rojas op. "De harp die ik speel is voortgekomen uit de middeleeuwse harp die door de Spanjaarden naar Latijns Amerika werd meegenomen. En komt in veel landen voor, zoals Mexico, Paraguay, Chili, Peru en Ecuador."
Het ritme van joropo is een combinatie van een drie-kwartsmaat met een zes-achtste, legt Rojas uit. "Deze combinatie is er altijd. Wij spelen ermee. Er is geen joropo muzikant die deze maatsoorten niet gebruikt. Cimarroneando, het nummer waarmee we vanavond openden, kent veel ritmische effecten die voorkomen in de traditionele muziek van ‘los llanos'. Wij hebben het wat agressiever gemaakt. De Colombiaanse jeugd houdt ervan."
Cimarrón Colombia site
Vrije Geluiden site
Reageer hieronder
Eén reactie
Een of meer reacties staan in de wachtrij om goedgekeurd te worden.