Categorie: Default
Donderdag 25 November 2010 at 10:07 am
De Avonden, een mooi stukje ambachtelijkheid.
Door Jacques Nachtegaal met foto's van Leo van Velzen (klik voor vergroting)
Het was de debuutroman van Van t Reve (1947) en mogelijk ook wel zijn meest besproken boek en dat terwijl het bol staat van saaiheid en kleinburgerlijkheid uit het eerste naoorlogse jaar in truttig Nederland. Hoofdfiguur en verteller Frits Van Egters is 23 jaar en woont bij vader en moeder. Bij tijd en wijle komt zijn broer, al dan niet met vrouw op bezoek om mee te eten, er zijn wat vrienden en een vriendin maar verder gebeurde er eigenlijk niets. Eigenlijk is het een opeensomming van saaiheid in het pietluttige Nederland in 1946. Toch weet regisseur Léon van der Sanden er een heel aantrekkelijk toneelstuk van te maken. Dit is overigens de tweede toneelbewerking van 'De Avonden' door Van der Sanden, eerder in 1996 bewerkte hij het boek voor een kleine zaalvoorstelling. Toen was het wel een intiemere voorstelling, waarover Van t Reve destijds zelf zei: "Dit is veel en veel meer dan een schitterend toneelstuk". Als Van t Reve deze versie zou zien zou hij mogelijk nog enthousiaster zijn. Van der Sanden weet op bijzonder treffende wijze de leegheid en saaiheid van het bestaan van het doorsnee Nederlandse gezin uit die tijd te beschrijven.
Dat Frits van Egters ( Thomas Cammaert) als verteller van zijn eigen verhaal op meesterlijke wijze het sfeerbeeld van die jaren weet uit te beelden is natuurlijk niet louter zijn verdienste, hij krijgt daarbij alle ruimte van zijn regisseur en weet zich gesterkt door Marie-Christine de Both als moeder en de heerlijk nors forse vader uit een stuk, een mooie rol van Bas Keijzer. Niet alleen de sfeer, ook de wijze van spreken met en over elkaar is helemaal van die tijd. Aanvankelijk lijkt het allemaal wat traag en amateuristisch, maar al snel wordt duidelijk dat juist het tijdsbeeld het tempo van spelen bepaald. Dan heeft het toneelstuk je te pakken, Het wordt allemaal zo treffend gebracht, dat je de inleving in die jaren krijgt. Vooral de gezamenlijke avondmaaltijden zijn zo overtuigend en tijdsbepalend gespeeld dat je als aanschouwer van dit toneelspel na enige tijd jezelf in de late veertiger jaren waant. Frits babbelt er bezielend op los, soms even de tijd nemend om die momenten vol humor voldoende tijd te bieden om door te laten dringen. Er zit een bepaald soort van droogheid in dit verhaal wat eigenlijk ook een beetje het handelsmerk van dit verhaal werd.
Dat Frits overkomt als twijfelende twintiger die niet weet wat hij wil is een voorbeeld van het merendeel van de jongeren uit die tijd. De oorlog net voorbij en ondanks de vele beschikbare banen blijft de arbeidersklasse afwachtend en slaafs. Zo ook vader en zoon Egters die ook in onderlinge gesprekken continue oppervlakkigheid blijven vertonen. Wat is er toch enorm veel veranderd in Nederland in goed 60 jaar. 'De Avonden' blijft ook in deze tweede versie recht overeind hoewel het gezegd moet dat je deze voorstelling bij voorkeur moet gaan zien in de middelgrote zalen zodat ook die subtiele momenten van klein en vaak ook stil spel je aandacht niet ontsnappen. Naast de eerder genoemden spelen Hanne Arendzen (Ina, joosje, Irene en Bep Spanjaard), Thijs Prein (Joop, Jaap en Piet) en Anne Prakke (Maurits, Louis, Arend Wortel en Henk) mooi uitgebalanceerde rollen, zonder al te veel franje maar wel heel herkenbaar neergezet.
Reageer hieronder
Geen reacties