Categorie: TONEEL

Donderdag 24 Februari 2011 at 2:47 pm

De Aanslag een toneelversie met respect voor Mulisch.

foto Joris van Bennekom foto Joris van Bennekom foto Joris van Bennekom

Door Jacques Nachtegaal met foto's van Joris van Bennekom (klik voor vergroting)

Dat de film naar het Boek ‘De Aanslag' van Harry Mulisch een succes werd lag vooral aan de technische mogelijkheden die film nu eenmaal ten dienst staan, maar om Mulisch meest succesvolle boek zo te bewerken dat het op het toneel, met veel beperkingen ten opzichte van film, overeind blijft is een zware opgave. Toch is dat Léon van der Sanden (toneelbewerking ) en Ursel de Geer (regie) geweldig gelukt.
Hoofdrolspeler Victor Low als Anton Steenwijk vertelt al terugblikkend over zijn geschiedenis die is gebaseerd op toeval. Als naast zijn ouderlijk huis op een winteravond de NSB politieman Fake Ploeg wordt doodgeschoten en de buurman en zijn dochter het slachtoffer voor het huis van de Steenwijk's neerleggen worden nog diezelfde nacht Anton zijn broer, vader en moeder gefusilleerd. Dit levert Anton, die op het moment van de Aanslag 12 jaar is, een trauma op voor de rest van zijn leven.

foto Joris van Bennekom foto Joris van Bennekom foto Joris van Bennekom

Op oudere leeftijd ontrafelt de geschiedenis stapsgewijs, maar steeds weer op toevallige wijze. Toeval is de rode draad in dit oorlogsdrama van Mulisch. Low, met zijn emotionele speelstijl is slechts even ongeloofwaardig, als hij 12 jarige speelt en om zijn moeder roep. Onbegrijpelijk dat deze scene niet op andere wijze is neergezet. Eigenlijk doet deze scene onbedoeld afbreuk aan de geloofwaardigheid van het hele stuk. Vooral Peter Bolhuis, die meerdere rollen, waaronder die van verzetsstrijder Cor Takes, op zich neemt is mogelijk de meest geloofwaardige figuur in zijn rol als oud verzetsheld die geen weet heeft van alle gevolgen van die daad aan het eind van de oorlog. Niet alleen voor Anton en zijn familie maar ook het meisje dat uit zijn verzetsgroep hierdoor wordt opgepakt. Het meisje met het Rode haar, waar Takes innig verliefd op was en tot aan zijn dood zich af blijft vragen of die liefde wederzijds was.
De geschiedenis leert dat dit meisje die door de Duitsers aan het eind van de oorlog in de duinen van Bloemendaal eveneens werd gefusilleerd, Hannie Schaft moet zijn geweest. In ‘De Aanslag' wordt Hannie Schaft echter niet zo genoemd maar het kan geen ander geweest zijn, toch wordt ook in de toneelbewerking hier niet verder op ingegaan. En steeds weer blijken toevalligheden de mist rond de aanslag en alle betrokkenen daarbij op te lossen. Zo ontplooit zich een vertelling in een prachtige vorm, waarin dit meesterlijk geschreven boek van een van Nederlands grootste schrijvers als toneelbewerking een verrassing wordt. Men doet Mulisch met dit toneelstuk alle eer en respect aan zodat er een stuk ontstaat dat, met uitzondering van die aanvankelijk gezellige avond rond het ganzenbord, zeer overtuigend overkomt. Naast de eerder genoemde Victor Low en Peter Bolhuis spelen Marjolein Ley, Nelleke Zitman en Ayal Oost de overige rollen in deze pakkende toneelthriller die tot aan het end toe een ontrafeling van toevalligheden blijft. Als het allemaal net even anders was gegaan dan...........




Reageer hieronder

Geen reacties





(optioneel veld)
(optioneel veld)
Deze stomme vraag dient ervoor om spam te voorkomen

Reactiemoderatie staat aan op deze site. Dit betekent dat je reactie niet zichtbaar zal zijn, tot deze is goedgekeurd door een beheerder.

Persoonlijke info onthouden?
Kleine lettertjes: Alle HTML-tags behalve <b> en <i> zullen uit je reactie worden verwijderd. Je maakt links door gewoon een URL of e-mailadres in te typen.