Categorie: TONEEL
Donderdag 07 April 2011 at 1:23 pm
De Meeuw” van Tsjechov, nu nog toegankelijker.
Door Jacques Nachtegaal met foto's van Ben van Dijn. (klik voor vergroting)
Waarschijnlijk is dit de derde of vierde versie van Tsjechov's "De Meeuw" die ik nu heb gezien en ik denk dat het tevens de meest toegankelijke versie is. Impresariaat Hummelinck Stuurman heeft besloten na de Louis Couperus reeks nu een drieluik aan Tsjechov te wijden. Nu "De Meeuw" later volgen nog "Oom Wanja" en "De Kersentuin".
"De Meeuw" is typisch zo'n Tsjechov waar een regisseur zijn vingers bij kan aflikken. Geschreven als wrange komedie met veel uiteenlopende karakters, waarvan enkele met rotte trekjes en dan ook nog een hele rits personages met diepgewortelde problemen die zo lekker uit te diepen zijn. Als dan Gerardjan Rijnders de regie doet verwacht je echt theaterspektakel. Helaas dat komt toch niet helemaal uit de verf. Rijnders de regisseur die vaak weet te verrassen blijft dit keer wat meer op de vlakte, wel maakt hij m.i. de meest toegankelijke nagenoeg drempelloze "Meeuw" ooit. Daarbij komt dat het vooral de bijrollen zijn die zo prachtig mooi ingevuld zijn dat die het stuk extra cachet geven.
Het is zomer op het Russische landgoed van Sorin (Reinier Bulder) de voormalig gerechtsmedewerker, zijn zus Arkadina (een glansrol van Saskia Temmink) komt op bezoek, samen met haar nieuwe vriendje de geslaagde auteur Trigorin (Cees Geel). Ook haar zoon Kostja (David Lucieer) is aanwezig. Speciaal voor deze gelegenheid wil Kostja zijn familie, maar vooral zijn moeder de topactrice, overtuigen van zijn vernieuwende toneelschrijfkunst. Hij heeft een monoloog voor Nina (Eline ten Camp) het buurmeisje geschreven. Maar moeder, die te allen tijde in de schijnwerpers wil staan en haar rol als stralend middelpunt op de meest irritante manieren opeist, maakt hem belachelijk met zijn "vernieuwend" toneelstukje. Kostja raakt daardoor diep gefrustreerd en voelt zich belachelijk gemaakt en gekleineerd. Daarbij komt nog, dat het door hem begeerde buurmeisje, Nina niet voor hem lijkt te kiezen. Het zit hem dus zeker niet mee. Als dan Nina ook nog besluit naar Moskou te vertrekken om actrice te worden, ondermeer op aanraden van Trigorin, die haar vraagt hem direct te berichten als ze in Moskou is, hij ziet haar als vers stuk jong vlees wel zitten, is Kostja nagenoeg desperaat. Wel schrijft Kostja juist dan zijn meest succesvolle toneelstukken die in Moskou het publiek op de banken brengt. Dat deze zomer na jaren ernstige gevolgen zal hebben ligt in de lijn der verwachting en de ontknoping maakt het verhaal uiteindelijk nog meer de tragikomedie die Tsjechov ooit voor ogen had.
En tussen deze bonte stoet probleemvolk door lopen de mooiste rollen zoals die van huisbewaarder Sjamrajew (Paul R. Kooij) die eindelijk de kans krijgt zijn verhalen te spuien en plots enorm uit zijn slof kan schieten. De verwaarloosde huisvrouw, en echtgenote van Sjamrajew, Polina (Marisa van Eyle) die ongegeneerd van de zon geniet door haar blouse omhoog te trekken en haar rok op te slaan om wijdbeens zittend haar kruis frisse lucht te bieden, die op een onbewaakt moment de dorpsdokter Dorn (een prachtig ingetogen rol van Titus Muizelaar) de liefde verklaart om daarna weer slaafs haar, dan zo brute, Sjamrajew te volgen. Juist deze laatste rollen, allen gespeeld door oudere doorleefde karakterspelers zijn een genot om te zien, Rijnders heeft ze met verve tot mooi uitgewerkte en uiterst interessante personages gevormd.
Ondanks de geweldige spelkwaliteiten van Saskia Temmink en de bijrolspelers krijgt: "De Meeuw" niet dat wat ik had gehoopt bij Rijnders, hij houdt het, met enkele uitzonderingen, te veilig, te braaf. Ik hoop van harte dat "Oom Wanja" (2012) en "De Kersentuin"(2013) toch wat meer des Rijnders zullen zijn. Verder is het bijzonder jammer dat Eline ten Camp niet het vermogen heeft om de zaal tot op de achterste rijen verstaanbaar te bereiken anders had ze het er nog veel beter afgebracht dan nu.
Reageer hieronder
Geen reacties