Categorie: JAZZ, MUZIEK
Donderdag 12 Mei 2011 at 11:59 pm
RUDRESH MAHANTHAPPA'S SAMDHI - FENOMENALE SYMBIOSE
Tekst en foto's van Louis Obbens voor Cultuurpodium (klik op de foto's voor vergroting)
Paradox, Tilburg - 6 mei 2011
Flikkerende kaarsjes en bierglazen op formica tafels, loslatende isolatie en oude spotlights boven het podium, niet weggewerkte kabels en een eenvoudig bordje met de naamaanduiding van deze warme muzikale huiskamer zorgen voor de ambiance van een willekeurig jazzoptreden in de jaren 80. Niets is minder waar. Op deze avond is de luisteraar getuige van futuristische muziek: compromisloos, scheppend, confronterend en bloedmooi. Moeilijk in èèn keer te bevatten, daarom is op herhaling gaan noodzaak.
Taal is het verbindend concept in de muziek van jazzcomponist en saxofonist Rudresh Mahanthappa. Op de CD 'Mother Thongue', probeert hij de aanname te weerleggen dat India ondanks haar veelheid aan culturen, religies en talen homogeniteit uitstraalt. Verandering van stemmingen, passies en 'taalkundige verschillen' liggen ten grondslag aan deze muziek. Op 'Codebook' gaat Mahanthappa een abstractieniveau verder en vormen symbolen uit de cryptografie de basis voor zijn muzikale stem!
Deze cerebrale benadering vormt op het eerste gezicht geen basis om eens lekker van muziek te gaan genieten. Maar dat is nog niet alles! Mahanthappa presenteert zich niet, zoals aangekondigd, met een collectief gegroepeerd rondom 'Codebook'. De denker Mahanthappa is alweer een stap verder in de ontwikkeling van zijn muzikale palmares!
In zijn project Samdhi wordt nieuw muzikaal idioom ontwikkeld door de geïmproviseerde jazz te laten samensmelten met de taal en regels van Karnatische en Indiase Raga-muziek. In de loop van de avond vindt een confrontatie plaats tussen 'Westerse' en 'Oosterse' muziekstromingen en de deconstructie hiervan leidt tot een duizelingwekkende symbiose. Deze herconstructie laat zich het best vangen door de term yin-yang. Tegengestelde en complementaire muzikale waarden verworden tot een nieuw muzikaal universum.
Exemplarisch was het vierde muziekstuk waarin de basgitaar van Rich Brown zich zowel staalhard met de ene snaar als warm, via repeterende klanken, met een andere snaar doet gelden. Als reactie daarop laten de mystieke, Karnatische toonladders van Rudresh Mahanthappa zich op telepathische wijze vermengen met de westerse rockelementen via de gitaar van David Gilmore. De altist en gitarist brengen vervolgens laag na laag aan, de ene vorm na de andere, en er ontstaat een ingenieuze muzikale pastiche. Warme bedwelmende saxofoon-passages worden beantwoord door gewelddadige gitaar-passages. Omgekeerd wordt het soulvolle gitaargeluid becommentarieerd door een ijzingwekkend hard saxofoon-geluid. Op een ander moment laat de frisheid en oorspronkelijkheid van de muziek het zelfs toe dat de Zuid-Indische muziek zich makkelijk laat gedijen op een fundament van funk. Moddervet en furieus ritmisch versus gepijnigde lyriek. Het publiek moet welhaast met het ongeloof nog in de oren geprent, reikhalzend uitgekeken hebben naar de herstart van het optreden. Maar Mahanthappa draaft dan, in zijn drift tot experimenteren soms te ver door met saxofoon, laptop en pedaal-aangedreven sequencers. De plastic gekunstelde computer-ritmes en de donkere orkestrale samples vormen een contrast met het 'menselijk' geproduceerd geluid. Deze combinatie biedt bij uitzondering geen weerwaarde en is blijkbaar nog te pril binnen dit muzikale concept. Gelukkig toont 'Samdhi' veerkracht. Na deze bizarre kitsch wordt in het afsluitend deel de menselijke maat teruggevonden. Het licht in de muziek keert terug door de kwetsbare sax op hemelse wijze te laten klinken.
Rudresh Mahanthappa is dit jaar in Nederland nog vele malen te bewonderen. Op 25 Mei maakt hij in het Bimhuis als sideman deel uit van de groep van meesterdrummer Jack deJohnette. In juli heeft de New Yorker een carte blanche op het North Sea Jazz. De altsaxofonist krijgt op het festival de gelegenheid om in drie verschillende groepssamenstellingen zijn veelzijdige vernieuwingsdrang te laten horen. Don't miss it!
LINE UP
Rudresh Mahanthappa - altsaxofoon, laptop en sequencers
David Gilmore - elektrische gitaar
Rich Brown - basgitaar
Damion Reid - drums
Reageer hieronder
Geen reacties