Categorie: THEATER, MUSICAL, MUZIEK, WERELDMUZIEK
Vrijdag 17 Juni 2011 at 9:16 pm
FELA!, the musical, Carré en Holland Festival brengen ijzersterke, wervelende show!
Door Pieter Franssen met beeld van Hans Speekenbrink (klik voor vergroting)
Het leek een zeer gewaagd idee. Een musical over het onstuimige leven van de Nigeriaanse Afrobeat-muzikant, zanger, politieke provocateur en op en top womanizer Fela Anikulapo Kuti, maar de twee uur durende uitvoering van een cast in topvorm is in alle opzichten ronduit verpletterend. Een tot in de kleinste puntjes verzorgd, bij vlagen zeer heftig en aangrijpend muzikaal verhaal, gepresenteerd door een blend van acteurs en muzikanten uit New York en Londen, onder muzikale leiding van de drummer van de Newyorkse Afrobeatgroep Antibalas.
In een ruig decor van golfplaten komt zijn nachtclub The Shrine in Lagos al van meet af aan tot leven op het podium, door de jazzy Afrobeatgroove van de strak spelende negen begeleiders op de achtergrond, waarbij vooral de vier man sterke blazerssektie voor veel reuring zorgt. En de djembespeler, eigenlijk een vreemde eend in de Afrobeat-stijl, niet eens zo detoneert, maar zelfs met donderende solo's voor hevige opwinding zorgt.
Buiten het podium hangen grote schermen met een mix van Fela's leuzen en een, nu tamelijk hilarisch overkomende, selectie van Nigeriaanse krantenknipsels uit de jaren zeventig. Hoofdrolspeler Sahr Ngaujah blijkt de perfecte personificatie van de Nigeriaanse staatsvijand nummer een, hij acteert krachtig en heeft schier tomeloze energie. De wervelende bewegingen van de veertien, vaak schaars geklede, danseressen en de supermacho dansers, die de moeilijke choreografieën van de meermalen bekroonde Amerikaanse choreograaf Bill T Jones schijnbaar achteloos uit hun elastieken lijven en snel draaiende konten schudden, zijn vooral superdynamische, razendsnelle ensemble-verplaatsingen, die grote bijval krijgen van het publiek. De intermission scenes, de dialogen met zijn, na de bestorming van het Nigeriaanse leger, overleden moeder Funmilayo zijn de enige rustpunten. De emotionele, met hoge alt gezongen Afrogospel, gezongen door Melanie Marshall, zittend op een hoge verrijdbare trap, doet onwillekeurig ook een beetje aan Porgy & Bess denken. Het levert haar een lange ovatie op. Voor de rest blijft sentiment gelukkig tot een minimum beperkt.
Fela ! speelt zich af in 1978, tijdens zijn voorlopig laatste optreden in The Shrine, zes maanden nadat het leger zijn zelfuitgeroepen Kalakuta Republiek bestormde, de boel platbrandde en veel gruwelijkheden beging met zijn vele vrouwen, waarbij het uit het raam werpen van Fela's moeder, politieke activiste van het eerste uur in Nigeria, de allerergste was. Zij overleed later in het ziekenhuis aan haar zeer ernstige verwondingen.
Zijn muzikale loopbaan wordt door Sahr in een lange monoloog aan het begin uitvoerig uit de doeken gedaan. Hoe de zoon van een dominee naar Londen werd gestuurd om medicijnen te studeren, maar daar in de jazzscene terechtkwam, trompet en saxofoon leerde spelen, in 1964 al de Koola Lobito's oprichtte met Afrobeat ritme genius Tony Allen in zijn gelederen en er volgens de Ghanese en Nigeriaanse melodieuze highlife stijl ging mixen met Yorubaritmiek en de Afrofunk van Geraldo Pino.Tijdens zijn verblijf in Los Angeles wordt hij gegrepen door de Black Power boodschap van o.a Sandra Isidore, hier fraai bezongen door de zeer beweeglijke, tweede vocaliste, die aanvankelijk niet helemaal begrepen wordt. Fela verblijft ook regelmatig voor NNG (Nigerian National Grass) bezit in de Alagbon Close gevangenis. Hier laat Sahr, alleen zittend op een krukje, zien en horen dat Fela! ook over veel tongue-in-cheek humor bezit, waarna de wilde dansen weer beginnen en uitmonden in spectaculaire slidepartijen over de grond.
Uit zijn 27 cd's omvattende oeuvre zijn een tiental van zijn allersterkste en meest tot de verbeelding sprekende songs gehaald, die hier gelukkig niet worden uitgesponnen tot de moeizaam naar alle kanten meanderende instrumentale pseudojazzy stukken, zoals de joints rokende Fela die in de jaren tachtig ook in Nederland maar al te vaak ten beste gaf. Organize, Shakara, I.T.T. (International Thief Thief) over het monopolie van corrupte multinationals, Black President en Expensive Shit komen, ook in een soms humoristische monoloog, uitgebreid aan bod, maar na een blacklight intermezzo met de aanroeping van in witte gewaden uitgedoste voorouders, geesten en Yorubagoden, is het slotstuk met daarin de verbeelding van het nummer Coffin For The Head Of State, dat gaat over de aanbieding van Funmilayo's kist aan de generaals van het regime, nog wel het meest in het oog lopend. Vanuit alle kanten van de zaal worden doodskistjes met namen aangedragen, door de danseressen, die overigens ook regelmatig tijdens Fela! door de eerste rijen van de zaal heenrennen. 
Naast de namen van politieke activisten uit Nigeria ontwaart de alerte toeschouwer ook Anne Frank, Theo Van Gogh en zelfs Pim Fortuyn (speciaal voor het Nederlandse publiek?). Een beetje teveel van het goede bij dit wervelende muzikale verhaal, waarin de kijker vergast wordt op fantastisch bewegingstheater, een spannend verhaal en puike, swingende muziek, die ook nu in Paradiso volledig uit de verf zou komen.
Fela's muzikale zonen, zijn jongste kind Seun en zijn twintig jaar oudere broer Femi, die voortdurend met elkaar in de clinch lagen over hun vaders muzikale nalatenschap en jaar in jaar uit met elkaar wedijverden wie nu weer de beste plaat maakte of wie het sterkste optreden met zijn band voor het voetlicht bracht, mogen zich in de handen wrijven bij zoveel positieve publiciteit. Het zal hun concerten, die binnenkort in Nederland op het programma staan, o.a. in de Melkweg (Femi) en op het Afrika festival in Hertme (Seun) weer een heel nieuw, door Fela! gegrepen, enthousiast publiek opleveren. Ondertussen is deze 'musical', die nog tot 24 Juni in Carré draait, een regelrechte aanrader. Een absolute must see!
Reageer hieronder
Geen reacties