Categorie: THEATER, JAZZ, MUZIEK, POP-ROCK, WERELDMUZIEK

Zaterdag 05 Mei 2012 at 7:49 pm

De theatrale muzikale wereld van Vinicio Capossela.

Vinicio Capossele photo Hans Speekenbrink Vinicio Capossele photo Hans Speekenbrink Vinicio Capossele photo Hans Speekenbrink

Tekst Rik van Boeckel met beeld van Hans Speekenbrink (klik voor vergroting)
 
De excentrieke Italiaanse singer-songwriter en pianist Vinicio Capossela brengt op 14 mei a.s zijn theatrale show vol poëtische teksten en extravagante muzikale uitstapjes naar De Melkweg. Op zijn 14e (dubbel) album ‘Marinai, Profeti e Balene’ (Zeelui, Profeten en Walvissen) verhaalt hij met grote verbeeldingskracht over de antieke wereld van Homerus’ Odyssee en diverse personages uit de wereldzeeliteratuur. Zoals de Griekse sirenen, Moby Dick, Billie Budd, Lord Jim en de bijbelse figuur Job. Met muzikale begeleiding van veel instrumentalisten, bekende musici als gitarist Marc Ribot, tango rocker Melingo, het mechanische orkest Cabo San Roque uit Barcelona en diverse koren. Rik van Boeckel sprak hem tijdens zijn verblijf in Amsterdam.

Capossela is een in Duitsland geboren Italiaan die kort na zijn geboorte naar Italië verhuisde. Zijn familie komt uit een dorp in het zuiden van Italië, uit Calitri. “Dat ligt tussen Napels en Foggia in de regio Campania, aan de oosterse kant. Ik ben daar vaak geweest,” vertelt Capossela. “Als ik daar was, zong ik met de oude mannen van het dorp Italiaanse volksliedjes. Dat is een deel van mijn inspiratie. Als kind luisterde ik naar Italiaanse zangers als Renato Carosone, een zanger van voornamelijk Napolitaanse liedjes; later naar traditionele ouderwetse dansmuziek, Italiaanse bruiloftsmuziek, Italiaans Amerikaanse crooners als Louis Prima en grote Italiaanse singer-songwriters als Fabrizio De André en Mateo Salvatore, een soort Woodie Guthrie. Ook hield ik me bezig met de oude liederen van anarchisten en liederen die door soldaten in oorlogen gezongen werden. Om ervoor te zorgen dat ze niet verloren zouden gaan.”
Een andere muzikale inspiratiebron voor Capossela zijn de Italiaanse operettes en opera’s wat goed terug te horen is op de 2e Cd van ‘Marinai, Profeti e Balene’. De koren die in sommige nummers zijn te horen zijn overigens niet op muzikale Italiaanse tradities gebaseerd maar op Angelsaksische. Die hanteren de ernstige manier van zingen zoals in kerkkoren gebruikelijk is.

Conceptalbum
Capossela heeft alle teksten en muziek zelf geschreven en gecomponeerd. “Als ik componeer laat ik me leiden door emoties,” zegt hij. “Ik gebruik het gevoel.” Hij noemt het album een conceptalbum. “Het is een uitwerking van de realiteit,” merkt hij op. “Maar de wereld is veel groter. Het is volgens mij het doel van muziek om ons het onbekende te laten voelen. Er is meer dan de realiteit. Dit album laat daarvan twee kanten zien. De ene is geïnspireerd op de legendes van Noord-Europa, op de boeken van schrijvers als Melville. Niet alleen literair maar ook muzikaal zoals de kerkkoren. De andere zijde zijn de oude mythes van het Middellandse Zeegebied, van Homerus bijvoorbeeld zoals de Odyssee.” Capossela maakte onder andere opnames op Kreta met Antonis ‘Psarantos’ Xylouris, de Zeus met de Lira, een levende legende van de Kretenzer muziek. Zo is Dimmi Teresia, het tweede lied op de eerste CD geïnspireerd op een episode uit de Odyssee. Capossela: “Als Odysseus het dodenrijk betreedt vraagt hij zieneres Teresia hoe hij reis zal verlopen. Maar de ware vraag is natuurlijk of hij het echt wil weten of niet. Het nummer is opgenomen op Kreta.” Een ander verhaal uit het Middellandse Zeegebied is dat van La Madonna delle Conchiglie, een klein standbeeld dat op het eiland Ischia in de Golf van Napels staat. “Zij is de madonna van de schelpen. Het is muzikaal gezien een menuet, gespeeld met een orkest van diverse zeeschelpen waar doorheen wordt geblazen. In de Odyssee woonden de Sirenen er. Maar het verhaal gaat over Santa Restituta, de beschermheilige van het eiland. Het beeld werd in zee gevonden en teruggebracht naar het eiland, het is zwart geschilderd. De dieperliggende betekenis van het beeld is de angst voor het feit ‘dat wij niets zijn en niets zullen zijn.” Het nummer is opgenomen in Castillo Aragonese, een kasteel dat ooit door de Spanjaarden op het eiland werd bewoond. Santi Restituta wordt elk jaar tijdens een feest vereerd. Men zegt dat de heilige met een boot vanuit Carthago naar het eiland is gekomen. De landing van de boot wordt nagespeeld en het houten beeld van Santa Restituta in processie naar de naar haar genoemde kerk gebracht.

Vinicio Capossele photo Hans Speekenbrink Vinicio Capossele photo Hans Speekenbrink Vinicio Capossele photo Hans Speekenbrink

Verliefde octopus, Moby Dick en oude zeeliederen
De song Polpo d’amor gaat ook voor de zee. Het lied luistert als filmmuziek zoals meer van Capossela’s liederen. Vreemd is dat niet want hij heeft behalve boeken en radiohoorspelen ook filmscripts geschreven.  “Polpo is het Italiaanse woord voor octopus,” vertelt Capossela. “Ik heb het vier jaar geleden al opgenomen in de VS met Calexico, voor een album van hen. Het was een instrumental waar ik de woorden bij heb geschreven over een verliefde octopus. Een ander verhaal is dat van Billie Budd, een karakter uit een boek van Melville. Het gaat over een onschuldige jongen die wordt opgehangen. Het is gebaseerd op een tekst uit een boek van Melville, daar heb ik de muziek bij gecomponeerd, als een gevangenisblues.” Live brengt Capossela het als een schouwspel, zit de jongen geketend voor op het podium, daarachter Capossela en zijn orkest. Moby Dick ontbreekt uiteraard ook niet onder Capossela’s karakters uit de wereldzeeliteratuur.  In het tweede stuk op de tweede CD Il Grande Leviatano weerklinken hymnes uit de kerk. “In een oud boek dat ik in Hamburg vond stond een gebed dat heel metrisch is, daar heb ik de muziek bij gemaakt, heel plechtig. Het was een boek met liederen over de zee. Ik ben gefascineerd door dat soort liederen omdat ze nooit geverifieerd kunnen worden. Niemand kan bewijzen of het echt gebeurd is. Maar iemand moet de grote golven gezien hebben. Ik hoop dat deze liefde voor oude zeeverhalen, voor zaken die je niet echt kunt verklaren, nog steeds leeft in een land dat bekend staat vanwege The Flying Dutchman. Het is emotioneel voor mij om in dit land te kunnen optreden en hier te zijn. Ik voel me begrepen hier.”

Muziek die verontrust
Gevraagd naar zijn muzikale invloeden van buiten Italie, vindt Capossela het feit dat hij de Italiaanse Tom Waits wordt genoemd niet juist. Ook de vergelijking met Goran Bregovic vindt hij niet goed. “Maar ik hou van muziek die verontrust zoals de Griekse rebetika en tango, niet de tango die gemaakt is om op te dansen maar de eerste primitieve tango uit Buenos Aires. En de liederen van de slaven, in feite liederen die verbonden zijn met de moeite om te leven. Leven is de bron van muziek. Belangriik is niet alleen de moeite om te leven maar ook de vreugde en het mysterie. Je kunt niet zeggen dat ik een musicus of schrijver als inspiratie heb. Behalve Melville zijn dat bijvoorbeeld Céline en Jack Kerouac. De laatste las ik toen ik jong was, zijn werk bevat het chromosome van de jeugd. Maar helaas is de jeugd maar één seizoen van je leven. Ik hou van mythes, die zijn niet verbonden aan één seizoen van het leven. Kerouac vergezelde me tijdens mijn jeugd, Ulysses tijdens mijn hele leven.”
De instrumentatie op Marinai, Profeti en Balene is zeer rijk. Instrumenten als een altviool uit de barok, een oosterse santur-verwant aan de citer, onde Marino (voorloper van de synthesizer), theremin (elektronisch muziekinstrument met twee antennes, de zingende zaag en de l’ondioline (elektronisch keyboard). En de Indoneische gamelan die subtiel doorklinkt in het lied Lord Jim, een personage uit een boek over de Indische Oceaan. “Ik hou van gamelan, gebruik samples van die muziek, gemaakt door iemand die elk jaar naar Indonesie reist om nieuwe opnames te maken,” zegt Capossela. “Het geeft een mysterieus tintje aan de muziek. Er spelen veel musici mee op het album, die zijn vooral thuis in de klassieke muziek. Zij treden vaak op in La Scala in Milaan. Ook live is de muziek heel rijk geschakeerd. Live kun je meer oproepen met gebaren. Mijn instrumenten zijn de piano, de gitaar en mijn lichaam dat ik gebruik als instrument.” Verder bordurend op zijn fascinatie voor de zee, noemt Capossela de musici zijn bemanning, zelf is hij de kapitein. Zo staat hij ook op de cover van zijn laatste album! Zijn muziek roept op zichzelf al een theatrale sfeer op, en maakt zeker benieuwd naar zijn optreden. Zelf noemt hij het geen concert maar een spektakel, een ‘spectaculo’. Capossela: “Elke show moet een belevenis zijn. Ik houd ervan het publiek angst aan te jagen om ze zich vervolgens weer veilig te laten voelen en ze omhelzend als vrienden weg te zien gaan.”




Reageer hieronder

Geen reacties





(optioneel veld)
(optioneel veld)
Deze stomme vraag dient ervoor om spam te voorkomen

Reactiemoderatie staat aan op deze site. Dit betekent dat je reactie niet zichtbaar zal zijn, tot deze is goedgekeurd door een beheerder.

Persoonlijke info onthouden?
Kleine lettertjes: Alle HTML-tags behalve <b> en <i> zullen uit je reactie worden verwijderd. Je maakt links door gewoon een URL of e-mailadres in te typen.