Categorie: THEATER, TONEEL

Maandag 21 Mei 2012 at 4:40 pm

CATHARSIS MA NON TROPPO. EEN FASCINEREND TONEELSTUK IN VIJF BEDRIJVEN

Catarsis foto Cristina van Duin Catarsis foto Cristina van Duin Catarsis foto Cristina van Duin

Tekst: Rik van Boeckel met foto's van Cristine van Duin (klik voor vergroting)


De Argentijnse acteur Carlos Trafic en de Schotse actrice Grainne Delaney, beiden wonend in Amsterdam, speelden onlangs het toneelstuk Catharsis. Ma Non Troppo in het atelier van tangozanger/acteur Juan Tajes aan de Warmoesstraat in Amsterdam. Het is een stuk vol verrassingen, onverwachte wendingen, vol humor en zeer geloofwaardig gespeeld door deze klassiek geschoolde acteurs. Er werd geput uit het werk van Botho Strauss, Ken Campbell, David Ives en Sofokles.

Uitgangspunt was het onderzoek naar de wetenschap van de mens door twee onderzoekers: MM (Grainne Delaney) en MC (Carlos Trafic). Vanuit die rol als spirituele onderzoeker in het theater namen ze steeds andere rollen aan. Grainne is als actrice klassiek opgeleid: "Ik studeerde theater en psychologie in Glasgow voordat ik in 1989 naar Amsterdam kwam. Ik heb vaak Shakespeare gespeeld, in Nederland heb ik fysiek theater gespeeld, zo heb ik Juan Tajes ontmoet en ben daardoor op het toneel gaan werken met maskers. Een stuk, door mij geschreven, is Medea dat is gebaseerd op de Griekse mythologie. Ik hou erg van archetypes in het klassieke theater, herschrijf die vanuit een hedendaags perspectief. Dat is mijn connectie met Carlos. Ik zag hem in Juan's atelier Kreon spelen, eveneens gebaseerd op de Griekse mythologie."

Fools Theater
Carlos Trafic speelde in de jaren tachtig al in Nederland in de tijd dat het Fools Theater zeer populair was. Daarvoor studeerde hij aan het verschillende theateropleidingen in Buenos Aires, de stad waar hij vandaan komt. "Ik volgde een klassieke opleiding als acteur," vertelt hij. "Maar wilde daarna theater combineren met andere disciplines. In Brazilië ontmoette ik Julian Beck, de regisseur van het Living Theater, werkte daar vervolgens anderhalf jaar met hen. Daarna vertrok ik naar Europa, dat was in de jaren zeventig. In Palermo deed ik een show in het Italiaans, mijn familie is deels Italiaans, deels Spaans. Vandaaruit ging ik in heel Europa werken, speelde veel op straat. Ik ontwikkelde de voorstelling: Okay Doc! Die speelde ik in De Melkweg. Daar ontmoette ik Django Edwards in 1975 en werkte vanaf dat moment met hem. Ook raakte ik bevriend met Ritsaert Ten Cate van het Mickery Theater. Daar speelde ik diverse voorstellingen: Lady Juanita, Don Quichotte vs Technology."

Catharsis foto Christine Catarsis foto Cristine van  Duin Catarsis foto Cristine van Duin

Vanuit Medea en Kreon naar Catharsis Ma Non Troppo
Tegelijkertijd werd Carlos door Peter Zadek van het Schauspielhaus in Bochum uitgenodigd om daar te regisseren. Hij werkte 20 jaar in Duitsland, onder andere bij de Theaterschool Kammerspiel München. Carlos: "Terug in Amsterdam ontmoette ik Gronyad, zag haar spelen in Medea en ontdekte de overeenkomsten tussen wat zij deed met Medea en ik met Kreon. Het eerste idee was de twee monologen te combineren. Maar omdat men die al gezien had, besloten we vanuit deze basis een ander stuk te maken en dat werd Catharsis Ma Non Troppo." "We keerden terug naar onze roots als klassiek opgeleide acteurs," voegt Gronyad er aan toe. "Carlos bedacht de titel Catharsis. Het is een klassiek thema dat diep gaat voor mij aangezien ik mijn psychologie achtergrond combineer met theater."

Twee concepten, twee personages
Het stuk omvat 5 verhalen van de al eerder genoemde toneelschrijvers. Het begint met een introductie van twee verschillende concepten: Catharsis en Ma Non Troppo. Bij Catharsis gaat het om innerlijke reiniging, om het emotionele loslaten tijdens psychotherapie of op vorige levens gebaseerde regressies. Ma Non Troppo is eerder een luchtig comedy-achtig comcept, je zou kunnen zeggen dat zowel psychotherapie als pizza's onderdeel uit maken van het leven van de moderne mens. Carlos: "We hebben beiden een klassieke achtergrond, zij in het Engels, ik in het Spaans. En ik heb ook nog een Italiaanse achtergrond. Ma Non Troppo betekent 'niet te veel' in het Italiaans. We hebben het stuk daarom opgebouwd vanuit 2 verschillende personages: MM en MC. Zij is meer besluitvaardig en onderzoekend, ik benader het onderzoek vanuit een comedy gezichtspunt, stel vragen als 'welke verklaring kun je toevoegen vanuit het oogpunt van de pizzeria.'" Grainne stelt daar als MM in de introductie tegenover:"Ik wil de titel Catharsis Ma Non Troppo verbinden met de wet van Karma." Ze doelt hier op het proces van reïncarnatie, dat het leven zich herhaalt maar aangepast aan onze hedendaagse samenleving.

Oedipoescomplex en de vrouw als typemachine
Het Oedipoescomplex wordt op luchtige en humoristische wijze ter sprake gebracht. In het eerste stuk ‘I the Chicken' van Ken Campbell, wordt de verhouding tussen een moeder en de teenager Robert op uiterst grappige en absurdistische wijze uitgespeeld. Robert speelt daarin een kip die een ei legt en zorgt ervoor dat niet hij maar zijn moeder in een psychiatrische inrichting belandt. In het volgende gesprek tussen de twee onderzoekers ( MM en MC) wordt het persoonlijk tussen de acteurs. Carlos: "Zij vraagt mij: wat gebeurde er met jouw moeder? En dan zeg ik onder andere: soms heb ik fantasieën dat ik een week met haar in Miami wil doorbrengen. En dan vraag ik haar naar haar vader en antwoordt zij: wij wonen in Miami." De daaropvolgende scene gaat over een vrouw die beweert een typemachine te zijn, een verhaal gebaseerd op een stuk van David Ives, een absurdistische Woody Allen.

Catarsis foto Cristina van Duin Catarsis foto Cristina van Duin Catarsis foto Cristina van Duin

Theatrale brug
Op het podium staat een Deur, het enige decorstuk. Hierdoor komt de vrouw, een mix van een femme fatale en Marilyn Monroe, naar binnen. De Deur doet dienst als attribuut van transformatie, de acteur of actrice die daar doorheen gaat verandert van rol. Ook hierna is er weer een dialoog tussen MM en MC, het is de theatrale brug tussen de ene en de andere scene. Een brug die de snelle wisseling van de ene naar de andere scene geloofwaardig maakt. Grainne:"In het geval van de jongen Robert en zijn moeder proberen wij als twee karakters te begrijpen hoe de zoon zijn eigen 'catharsis', dat wil zeggen bevrijding van zijn moeder creëert. Wij brengen het terug naar het klassieke Griekse idee van het Oedipoes complex, het Electra complex en hoe die een rol spelen in onze eigen levens. Zo worden we erg close op het toneel en ontwikkelen van daaruit iets anders op het toneel. Het maakt de scenes minder absurd en meer verteerbaar. Tijdens het repetitieproces spraken we over dit soort persoonlijk zaken en bouwen de dialogen tussen de scenes op vanuit deze gesprekken."

Spanning tussen man en vrouw
Carlos:"We hadden het er over: waarom gebruiken we niet de klassieke, biologische en psychologische spanning tussen man en vrouw. Dat was erg goed voor ons want plotseling werden we instrumenten die onze individualiteit gebruiken. Wij creëerden samen een kracht die belangrijker is dan individualiteit. We vulden elkaar aan." Grainne:"Ik vond het idee van die spanning goed omdat het een andere laag in het stuk aanbrengt. Tegelijkertijd is er een artistieke spanning. Deze personages willen beiden intelligent, academisch en goed overkomen. En ook nog eens als goede acteurs. Daarom hebben we die verschillende lagen gecreëerd. Het is een instinctief proces waar je als artiest op moet vertrouwen net als op je creatieve talent. Het is een proces van creatieve ontdekking." Carlos:" De vijf verhalen hebben allen een ander level. Op de scene van de vrouw die beweert een typemachine te zijn volgt het verhaal van de succesvolle zakenman die verdwijnt in zijn eigen achterwerk (in de wc verscholen achter de Deur); de scene van Botho Strauss gaat over de wetenschapper die zijn dromen onderzoekt en zelfmoord wil plegen als hij wordt geconfronteerd met zijn eigen 'niets' zijn."

Antigone
De laatste scene komt uit Antigone van Sofokles. We hebben de meest emotionele momenten uit dat stuk genomen. Zoals de scene van de veroordeling van Antigone als ze haar broer heeft begraven tegen de wens van Kreon in en wordt opgesloten in een donkere grot. Ze realiseert zich dat ze zichzelf in die positie heeft gemanoeuvreerd.
De voorstelling is door de diverse scenes en de diverse lagen zeer gevarieerd. In feite hebben Carlos en Grainne een psychologisch getint toneelstuk gecreëerd met weinig middelen, met alleen een Deur op het toneel. Door een verandering van bril, kledingstuk of door het haar even anders te doen, werd meteen een ander personage neergezet. Zeer knap gedaan en zeker voor herhaling vatbaar!


Komende voorstellingen:

23 mei- Juan C. Tajes Art Studio. Warmoesstraat 109. 1012 JA Amsterdam.
Entree 17,50 (incl. borrel en hapjes).
Reserveren gewenst wegens beperkt aantal plaatsen: 0206381671/0625080826

29 en 30 juni, 1 juli. De Roode Bioscoop. Haarlemmerplein 7
1013HP Amsterdam
Telefoon: 020 6257500
Aanvang: 20.30 uur
1 juli. 's Middags. Lorca Recital met Carlos Trafic, Grainne Delaney en Rik van Boeckel. Aanvang: 16.00
Entree: € 15,- reduction € 12,50




Reageer hieronder

Geen reacties





(optioneel veld)
(optioneel veld)
Deze stomme vraag dient ervoor om spam te voorkomen

Reactiemoderatie staat aan op deze site. Dit betekent dat je reactie niet zichtbaar zal zijn, tot deze is goedgekeurd door een beheerder.

Persoonlijke info onthouden?
Kleine lettertjes: Alle HTML-tags behalve <b> en <i> zullen uit je reactie worden verwijderd. Je maakt links door gewoon een URL of e-mailadres in te typen.