4-Daags Sfinks Festival 2013 voor het eerst gratis!

Categorie: FESTIVAL, MUZIEK, WERELDMUZIEK

Woensdag 31 Juli 2013 at 07:54 am

Zaterdag door Bas Springer, met foto's van Charlie Crooijmans. Zondag door Rik van Boeckel, met foto's van Hans Speekenbrink (klik foto's voor vergroting)

De 33e editie van het Sfinks Festival was voor het eerst gratis. Het vond plaats van donderdag 25 tot en met zondag 28 juli in het bij Antwerpen gelegen plaatsje Boechout. Het Cultuurpodium team was zaterdag en zondag aanwezig, zaterdag onder slechte weersomstandigheden, zondag met mooi weer. Na optredens van het Tanzaniaanse Jagwa Music, de Congolese mix van soukous en salsa van Roberto Lemvo werd Sfinks afgesloten met een parodie op rock door The Clemens Perens Explosition. Het was opmerkelijk genoeg helemaal vol bij deze heavy rock in het Antwerps dialect. En dat als slot van een wereldmuziekfestival! 72.000 bezoekers trok Sfinks 2013 en dat was meer dan vorige jaren. Het feit dat het festival voor het eerst gratis was, had daar zeker mee te maken.

Zaterdag

Door zware slagregens, met als gevolg lange files, arriveren we zaterdag veel later dan gepland op de festivalweide in Boechout. Maar goed ook want 's ochtends hebben zware regenbuien het festivalterrein geteisterd. Wonderwel ligt de grasmat er toch nog redelijk goed bij. Snel naar de Clubtent, de ontmoetingsplaats voor muzikale fijnproevers, waar Ensemble Tirana uit Albanië de sterren van de polyfone hemel zingt.

De zes bonkige vocalisten brengen hartverscheurend mooie traditionele liederen over de natuur, vriendschap, de liefde en het leven. Het publiek in de bomvolle Clubtent luistert ademloos en beloont het ensemble met daverend applaus. De overgang naar Guido Belcanto, de koning van het Vlaamse levenslied, kan haast niet groter zijn. Deze chroniqueur van de gebroken harten, zwerver en romanticus doet de Vlaamse harten sneller kloppen met zijn wonderlijke mix van chansons, country, folk en variété maar de ‘Olanders' in de Concerttent begrijpen maar weinig van de opwinding. Boeiender is het optreden van het Braziliaanse talent Dom La Nena, die slechts gewapend met een tedere stem en stemmig cellospel, grote indruk maakt met haar meeslepende liedjes over haar jeugd. Een ontdekking waar we de komende jaren nog zeker van zullen horen.

Terakraft is de inmiddels zoveelste Toearegband uit Mali, die het westerse publiek probeert te bekoren met hypnotiserende woestijnritmes. Met name door het krachtige rock-achtige gitaarspel van de frontman weten deze ex-leden van Tinariwen indruk te maken met een stevige mix van desert blues en rock. Een prestatie van formaat omdat desert blues bands meestal niet de aandacht vast kunnen houden van kritische wereldmuziekjournalisten.
Zonder meer sensationeel is het optreden van het gezelschap The Gwangdae uit Zuid-Korea, dat de Clubtent op stelten zet met razendsnelle percussie en woeste yells.

Heerlijk om deze zes energieke jonge Zuid-Koreanen aan het werk te zien. Het slotapplaus is dan ook oorverdovend. Het absolute hoogtepunt van deze Sfinks zaterdag.
Na tien uur 's avonds barst het feestgeweld in de Concerttent pas echt goed los met het Vlaamse dj collectief Turntable Dubbers en de nieuwe Antwerpse hiphopster Coely. Rond elf uur breekt een enorm onweer boven Boechout los. Later die nacht moet zelfs een deel van de Sfinks camping ontruimd worden vanwege hevige wateroverlast. Ruim 200 kampeerders worden overgebracht naar de sporthal van Boechout. Wij liggen dan inmiddels al heerlijk in ons warme hotelbed.

Zondag

Als het straatorkest Zaperos op zondagmiddag op het grote veld aftrapt met Balkanmuziek is het nog rustig op Sfinks. Maar dat zal snel veranderen. Bij de kinderwereldmuziek van Kapitein Winokio, het Vlaamse equivalent van het Nederlandse Ernst, Bobby en de Rest, stroomt het gestadig vol in de Concerttent. Leuk voor ouders en kinderen. Liedjes over mamma's die elke dag in de spiegel kijken, over zwemles en de waterslang (op een simpel maar aanstekelijk latin ritme) gaan er wel in.

Inmiddels staan er voor de Clubtent al lange rijen. Het optreden van Imarhan N'Tinezraf uit het zuiden van Algerije begint wegens het uitlopen van de soundcheck te laat. De Toeareg groep werd opgericht in Tamanrasset dichtbij de grenzen van Mali en Niger. De teksten gaan onder andere over hoe het tegenwoordig is om Toeareg te zijn. De groep werkte samen met Tinariwen, het zaterdag optredende Terakaft en de Indiase ghazal-zangeres Kiran Ahluwalia. De desert trance van Imarhan N'Tinezraf doet al snel aan Tinariwen denken maar ook aan de Niger Toeareg zanger/gitarist Bombino.

Toch blijft er een tijd een lome zondagmiddagsfeer hangen tot de groep de remmen wat meer los gooit maar dan ga ik onderhand op weg naar Sana Bob uit Burkina Faso in de concerttent. Hij mixt reggae met Wed Bidi, een muziekstijl uit het noorden van Burkina Faso waar Sana Bob vandaan komt. De reggaebreaks lijken zo uit Bob Marley's I shot the sherriff te zijn gedistilleerd en worden soms bijna identiek herhaald. De lichte reggae groove verandert regelmatig in een vage Afrikaanse popkadans. Soms loom, dan weer opzwepend.

Een beter optreden vindt daarna plaats in de Clubtent bij het Palestijnse duo Sabîl. Oudspeler Ahmed al Khatik en percussionist Youssef Hbeisch baseren hun repertoire op klassieke Arabische muziek en die van de Soefi's. Ze improviseren aanvankelijk op de maqam. Al Khatik fraseert mooi op de ritmes van Hbeisch die afwisselend op de daf (een framedrum), de tamboerijn-achtige riq en een set van twee darbuka's speelt. Hbeisch' ritmiek is geweldig, dat laat hij onder andere horen tijdens een fascinerende solo op de twee darbuka's. Tijdens het nummer Nostalgia beleef je als toeschouwer heel sterk de heimwee mee die de twee in Zweden wonende Palestijnen voelen naar hun land. Bijzonder is de compositie die is geïnspireerd op de nauwelijks bekende muziek uit Saoudi-Arabië.

In de concerttent bouwt het van Ile de Reunion afkomstige Lindigo een feestje met Maloya, een van de belangrijkste muziekgenres van dit niet ver van Madagaskar gelegen eiland uit de Indische Oceaan. De Maloya stijl doet Oost-Afrikaans aan maar is ook beïnvloed door de Tamil muziek uit India. Lindigo voegt daar ook West-Afrikaanse instrumenten als de djembé en de guembri ( Gnawa gitaar) aan toe. Maar het meest fascinerend is de percussie van het eiland zoals de bamboebuizen en de ronde houten basdrum waarop net als bij de cajón de percussionist al zittend speelt. Er wordt met enorm veel energie gespeeld en gedanst, het publiek wordt via het aangeven van bewegingen sterk bij het optreden betrokken. ‘Maloya Power rules op Sfinks'.

De optredens van Ricardo Lemvo & El Bataillon de la Rumba (Concerttent) en Jagwa Music (Clubtent) overlappen elkaar deels. De in Los Angeles wonende Lemvo is van Angolese afkomst maar is opgegroeid in Congo Kinshasa. Hij belichaamt de Afro-Latin diaspora en mixt Afrikaanse en Cubaanse muziek. Maar op een andere manier dan Africando en Orchestre Baobab. Soukous, rumba, Angolese kizomba en semba, son en salsa gooit hij op geheel eigen wijze in een muzikale ‘melting pot' en vernieuwt op deze wijze als geen ander de uit Afrika en Latijns Amerika afkomstige wereldmuziek. Hij afrikaniseert bijvoorbeeld Eliades Ochoa's Yiri Yiri Bon, onderstreept daarmee de ritmische Afrikaanse roots van de Cubaanse son; tegelijkertijd is bij Lemvo is goed te horen hoe uit de rumba Congolese stijlen als soukous zijn voortgekomen; en hij gaat dus nog een stap verder door Cubaanse muziek en salsa in zijn muziek te integreren.

Bij Jagwa Music kom je in een andere wereld terecht. Deze acht hipsters uit een volkswijk van Dar-es-Salaam repeteren al jaren in een huisje in de stad; ze brachten onlangs hun debuut Bongo Hotheads uit. Een onverstaanbare zanger/MC wordt begeleid door 2 sets van 3 grote en kleine trommels, percussie als shakers en tamboerijn en een casio die de melodische lijnen aangeeft. De aparte trance-achtige ritmes worden in hoog tempo gespeeld. De energie slaat al snel over naar het publiek dat wild begint te dansen. De fraaie sterrenbelichting accentueert deze wervelende percussieshow, de hypnotiserende ritmes zijn als de echo's van een drukke Afrikaanse wereldstad waar de taal van de straat weerklinkt via de stem van de zanger.

Dan is CPeX (ofwel Clemens Perens Explosition) een heel ander verhaal. Deze Antwerpse band is bedoeld als parodie op rock- en straatbands. Een aantal musici heeft pruiken op. De drummer is verkleed als travestiet. Het zijn theatrale typetjes zoals de spelers van Kapitein Winokio dat begin van de middag ook waren. De band is een hype in het Antwerpse die nauwelijks te vergelijken valt met Nederlandse bands doordat ze heavy rock spelen. Een kruising van Normaal en Rowwen Heze wellicht? Wereldmuziek is het zeker niet maar het massaal toegestroomde publiek maalt daar beslist niet om. Dat gaat immers volkomen uit haar dak!