Categorie: FESTIVAL, JAZZ, MUZIEK, TERUGBLIK
Vrijdag 29 Augustus 2014 at 3:28 pm
MUZIKALE HOOGTEPUNTEN EN GEWAAGDE STIJLBREUKEN KENMERKEN JAZZ MIDDELHEIM 2014Terugblik door René
Terugblik door René de Hilster met foto's van Hans Speekenbrink (klik voor groter)
Jazz Middelheim 2014 kende een sterke openingsdag. Het is een behoorlijk opgave om deze lijn door te zetten de komende dagen. In een aantal gevallen lukte dit zeker. Sterke optredens van Phronesis, Bruno Vasina en het duo Rava/Bollani behoorde absoluut tot de hoogtepunten en evenaarde de prestaties van de openingsdag. Op een festival met een brede programmering zijn er natuurlijk ook momenten die, zeker door een liefhebber van de meer pure jazz, minder geapprecieerd worden.
Dag 2
Bruno Vasina opende op de tweede dag met een ruim bemeten bezetting waarin een aantal grote namen uit de Belgische jazzwereld en omstreken waren te vinden. Zo was er een grote rol voor meesterklarinettist/tenorsaxofonist John Ruocco, werd de boel bijeen gehouden door de Nederlandse bassist Stefan Lievestro en stonden enkele Vlaamse toppers als trompettist Carlo Nardozza en saxofonist Steven Delannoye in de secties. Opvallend was de aanwezigheid van instrument als hobo, fagot en Franse hoorn. Op het programma stonden eigen composities van Vasina veelal gearrangeerd door trombonist Dree Peremans. Zoals vaker met Belgische jazz het geval is hadden de stukken een ritmische structuur die zijn oorsprong vind in Afrika waarbij de blazers een percussieve rol hebben. Niet al het ensemble werk was even strak maar die losse aanpak paste goed bij deze stijl. Tussen de collectieven door was er genoeg ruimte geschapen voor de diverse solisten en daar wisten de heren wel raad mee.
Ritmiek was ook de basis van de modus operandi van Phronesis. Dit Deens/Britse trio blinkt uit in virtuoos samenspel waarbij maat en tempowisselingen je om de oren vliegen. Bassist Jasper Hoiby (tevens leider) is de rots in de branding die het trio stuurt en bij elkaar houdt. Drummer Anton Eger is de blikvanger van het drietal. Niet alleen qua looks (als ik de dames mag geloven) maar ook zijn spel is adembenemend. Razendsnel, alert, inventief maar ook subtiel volgt hij alle bewegingen van zijn medemuzikanten. Het samenspel en moeiteloos door alle maatsoorten heen rollen ging zo feilloos dat hier niet anders kan dan dat er behoorlijk op gestudeerd is. Knap en virtuoos dus, maar dat maakt de muziek ook wel wat vermoeiend op den duur. Adempauzes, lyriek en melodische momenten worden na verloop van tijd toch wel gemist.
Lyriek en melodische momenten waren zeker aanwezig bij het optreden van Stacey Kent. Deze Brits/Amerikaanse heeft zeker de kracht om een publiek te boeien maar dan wel in een intieme setting en niet in een megagrote concerttent. Haar stem is simpelweg te klein om een massapubliek bij haar performance te betrekken. Het geboden repertoire was zeker mooi, maar ook dat was eigenlijk meer geschikt voor een kleine setting. Haar begeleiders, onder leiding van muzikaal en affectieve partner Jim Tomlison, waren adequaat maar leken er vooral op gericht om Stacey niet omver te blazen. Tomlimson zelf heeft een aangename, naar Stan Getz neigende, toon op tenor. Hij is echter geen opzienbarend solist. Toch waren er zeker bijzondere momenten te beluisteren: zoals het sluitstuk, een zeer langzame uitvoering van de ballad That’s All. Eerder in de set wist Stacey te overtuigen met het zingen van Mais Uma Vez een compositie van Antonio Ladeira en Jim Tomlimson. Dit optreden was denk ik beter tot zijn recht gekomen op het kleine podium.
Dag 3
Zoals altijd doet Jazzmiddelheim iets met jonge musici middels een coaching traject. Na een weekje intensieve coaching mag het resultaat dan worden getoond op het grote podium van het festival. Dit jaar was de eer te beurt gevallen aan de Antwerpse groep Aletheia en de coach was niemand minder dan bassist Jasper Hoiby, die ook speciale gast was en zodoende het gehele optreden meespeelde. Naar bleek is Hoiby een goede coach want de jonge groep zette een sterk optreden neer waarin heden en verleden op een overtuigende manier werden samengesmeed. Hun set begon in onvervalste Coltrane sferen, daarna schitterde saxofonist Matthias van den Brande met een sterke solo in Kenny Wheeler’s Everybody’s Song But My Own. Van den Brande heeft een prachtige toon op tenor en nu al hoor je een grote ideeënrijkdom. Na dit moois werkte de groep een serie eigen composities af waarin vooral de meer hedendaagse ontwikkelingen waren te vernemen.
Nu Toots Thielemans met pensioen is gegaan is alle hoop gericht op Jef Neve als de Belgische Jazz Koning. Al jaren was de innemende Jef de kroonprins, maar gezien de reactie van het Belgisch publiek op zijn verrichtingen is het moment van kroning nabij. In het verslag van Rik van Boeckel leest u meer daarover.
De laatste set van de derde dag was een ode aan , zijn naam is al gevallen, Toots Thielemans. Twee drummers (Hans van Oosterhout en Bruno Castelucci), drie bassisten (Bart de Nolf, Hein van de Geyn en Marc Johnson), vier pianisten (Karel Boehlee, Kenny Werner, Bert van den Brink en Elaine Elias), trompettist Bert Joris en gitarist Philip Catherine brachten onder de naam The Music Of Toots Thielemans een eerbetoon aan de meester. . In een reeks wisselende bezettingen brachten de muzikanten stukken van Toots of werk dat hij vaak op zijn repertoire heeft staan. Natuurlijk is dit feitelijk een verkapte jamsessie en er waren dan ook enkele zeer mooie momenten maar er werden ook doodlopende paden ingeslagen. Het was vooral Bert Joris die wist te schitteren en zijn spel kende geen zwak moment. De toon van deze Belgische topmuzikant, ongelofelijk! Na een wat rommelige uitvoering met de totale bezetting op het podium van de Thielemans hit Bluesette, kregen de muzikanten een staande ovatie en toen gebeurde het: Toots, die het gehele concert vanaf de zijlijn had meegemaakt, kon het niet weerstaan en beklom met harmonica het podium. Het publiek ging compleet uit zijn dak en ik denk dat tijdens de twee stukken, breekbare uitvoeringen van What A Wonderful World en O Grande Amor, menig concertbezoeker een traan heeft gelaten. Dit was zo’n kippenvel moment die je niet dagelijks meemaakt. Een concert waar nog lang over gepraat zal worden.
Dag 4
De slotdag van het festival kenmerkte zich door slechte weeromstandigheden. Donkere wolken, felle regenbuien en een alles doordringende kilheid. Zo nu en dan kwam er een zonnetje achter de wolken vandaan maar veelal veels te kort om de zaak op te warmen. Het vermaak moest dus van het podium komen. Dat lukte met het eerste optreden van deze dag maar heel matig. Ik zal niet al te veel woorden besteden aan het optreden van het Carate Urio Orchestra maar feit is dat voor uw verslaggever de harde regen te verkiezen was boven de klanken van dit gezelschap. De gecombineerde klanken van freejazz, folk, rock, singer/songwriter, noise en psychedelica klonken niet aantrekkelijk.
De daaropvolgende set van Vijay Iyer had een hoog klassiek gehalte. Solo en samen met het Belgische strijkkwartet Hermesensemble bracht hij onder meer zijn suite Mutations I-X voor het voetlicht. Rik van Boeckel doet gedetailleerd verslag van dit concert.
Elk festival kent zijn hoogtepunt en dat was dit keer het duo Enrico Rava en Stefano Bollani. Dit was een concert dat alles in zich had. Meesterlijke instrumentale beheersing, goede smaak, humor, interactie en gevoel voor traditie. In eer serie standards en eigen composities lieten trompettist Rava en pianist Bollani horen dat zelfs in duo bezetting een grote tent te overtuigen is. Het lyrische spel van Rava kwam geheel tot zijn recht in stukken als Jobim’s Retrato Em Branco E Preto en de overbekende ballad My Funny Valentine. Stefano Bollani kon zijn pianistisch kunnen tonen in swingende stukken als het aloude Cheek To Cheek en het beroemde Miles Davis arrangement van de folksong Dear Old Stockholm. Drums en bas werden niet gemist want Bollani zorgde voor een pulserende begeleiding compleet met bas en walking chords. Het plezier spatte af van dit duo optreden.
De 84 jarige pianist Ahmad Jamal werd verantwoordelijk gesteld voor het eindspektakel. Ahmad Jamal die ooit bewondering oogstte voor de ruimtes in zijn spel is gedurende de laatste decennia opgeschoven naar een vooral ritmische benadering. De man weet nog altijd een aantal mooie voicings op zijn piano te vinden maar blijkt toch vooral bezig met het gebruiken van zijn piano als drumstel. Net als bij Phronesis lijkt alles goed ingestudeerd en wordt elk ritmisch grapje door de gehele band trouw meegedaan. Daar waar nog onduidelijkheid zou kunnen ontstaan, wordt dat voorkomen door zeer concrete aanwijzingen van de meester, die nog altijd de lakens en dus de solo beurten toewijst. Doordat het kwartet vooral ritmisch georiënteerd lijkt klinkt het een beetje als een ritmesectie zonder solist. Door die sterk ritmische benadering stond het kwartet wel garant voor het nodige vuurwerk.
Met dit optreden kwam er een eind aan een mooie versie van Jazz Middelheim. Dit jaar wisten 19000 bezoekers het festival te vinden. De donderdag was zelfs uitverkocht. Op een dergelijk dag blijkt dan wel dat het festival meer mensen in huis heeft dan het aankan. Lange rijen bij buffetten en toiletten, een overvol terrein zonder duidelijke looppaden en een ondoordringbare haag rond de concerttent zijn daar het gevolg van en kunnen leiden tot onwenselijke situaties. Voor de komende edities zal de organisatie hiervoor een antwoord moeten bedenken.
Een zeer punt van het festival was het geluid. Veelal veel te veel laag en te weinig definitie waren de oorzaak dat bij veel concerten na korte tijd al gehoormoeheid optrad. Dat het slechte geluid niet de schuld was van de akoestische omstandigheden was te horen tijdens het The Music Of Toots concert. Daar zat meestertechnicus Chris Weeda achter de knoppen, en toen klonk het wel goed. Het is dus zeker een zaak om de juiste man achter de knoppen te zetten. Misschien is het aan te raden Weeda als adviseur in te huren?
Jazz Middelheim blijft een unieke festival beleving die je meegemaakt moet hebben. Als rechtgeaarde pure jazz liefhebber moet je de momenten pikken die je aanstaan. De rest van de tijd kan je dan gebruiken om kennis te maken met muziek die je niet kent. Mocht die muziek je niet bevallen dan is er nog altijd het zeer smakelijk Belgische bier!
Reageer hieronder
Geen reacties