Categorie: MUZIEK, VERWACHT, WERELDMUZIEK

Donderdag 27 November 2014 at 7:37 pm

Verwacht: Carminho. De nieuwe stem van fado

Carminho photo Hans Speekenbrink Carminho photo Hans Speekenbrink Carminho photo Hans Speekenbrink

Door Rik van Boeckel met foto's van Hans Speekenbrink (klik voor groter)


In december treedt de jonge Portugese fadozangeres Carminho op in Nederland. Ze viel met haar indrukwekkende stem al op in Carlos Saura's beroemde film Fados (2007). Ze bracht tot nu toe twee albums uit:Fado (2009) en Alma (2012). Begin 2015 verschijnt Canto, net als de vorige geproduceerd door gitarist Diogo Clemente, bekend van zijn samenwerking met Mariza.


Carminho werd geboren in Lissabon in een familie met een sterke fado traditie. "Mijn moeder is fado zangeres," vertelt ze. "Hoewel ik op jonge leeftijd naar de Algarve verhuisde, was fado altijd aanwezig. Mijn moeder vertelde veel over de geschiedenis van fado en er waren fado sessies bij ons thuis. Ik hoorde fado vanaf mijn 3e jaar. Het is voor mij iets heel natuurlijks. Zoals ik als kind Portugees leerde, zo leerde ik ook fado. Fado is meer dan muziek, het is een levenswijze. Het kent veel regels, heeft diepe wortels en kent vele verhalen. Fado betekent traditie, staat voor identiteit, Portugese identiteit. We zijn een klein land maar uniek, met eigen kleuren, een land om trots op te zijn."

Het album Fado

Op 12-jarige leeftijd debuteerde ze in het Lisbon Coliseum. Ze zong in de fadohuizen van Alfama maar luisterde ook naar andere fadozangers en zangeressen. Dat was haar leerschool als fadista. In diezelfde tijd studeerde ze. Na haar studie deed ze humanitair werk in India, Cambodja, Peru en Timor. “Maar ik zag dat mijn ware roeping fado is,” zegt ze. “Toen ik terugkeerde begon ik weer in de fadohuizen te zingen. Ik werd lang beschouwd als fado’s grootste nieuwkomer maar met die verwachting werd ook mijn verantwoordelijkheid groter.  Daarom wachtte ik tot nu met het opnemen van mijn debuutalbum. Want ik voelde me nog niet zeker genoeg, het was als bij een universiteitsexamen. De theorie was goed maar ik was nog niet klaar voor ‘t mondeling examen. Toen het album uitkwam, kon ik het alleen maar ‘Fado’ noemen. Ik kon er uit respect voor mijn roots, voor fado en mijzelf, geen andere naam aan geven.”  

Voor haar debuut werkte ze samen met fadomusici die al naam hebben gemaakt als begeleiders van Mariza zoals Angelo Freire op Portugese gitaar, basgitarist Marino de Freitas en gitarist Diogo Clemente die het album produceerde en haar adviseerde in de keuze van haar repertoire. En daarin bleef Carminho trouw aan de traditionele
fado. Zoals ze ook op Alma deed, al zong ze daarop ook liederen van Braziliaanse musici als Chico Buarque en Vinicius de Moraes en deed ze een duet met Milton Nascimento.

Carminho photo Hans Speekenbrink Carminho photo Hans Speekenbrink Carminho photo Hans Speekenbrink

Alma

" Alma betekent ziel in het Portugees. Men zegt dat fadistas een grote ziel hebben. Sommige mensen hebben een geweldige stem, maar hebben geen grote ziel, die kunnen geen fado zingen. Mensen met een mindere stem qua manier van zingen kunnen juist weer grote fadista's zijn, ze weten hoe ze hun stem in de muziek kunnen zetten."
Het is bekend dat fadista's melodieën zingen van fado componisten en teksten van fado dichters. Dat geldt eveneens voor Carminho, al schrijft ze ook teksten zelf en heeft ze voor het nieuwe album Canto voor het eerst zelf gecomponeerd. "De keuze voor composities en teksten is een lastig proces. We hebben veel traditionele fado's. Maar ik wil teksten gebruiken van dichters die ik begrijp, die teksten van nu schrijven, die tijdloos zijn. Ook zoek ik in boeken naar gedichten die nog nooit zijn gezongen. Of in het repertoire van oude fadista's maar die interpreteer ik op mijn eigen manier. Of ik vraag nieuwe dichters om teksten te schrijven die passen bij mij."

Chico Buarque en Vinicius de Moraes

Ook als Carminho invloeden van andere muziekstijlen aanwendt, houdt zij zich aan de traditionele manier van zingen. Op Alma zingt ze bijvoorbeeld Meu Nomarado van Chico Buarque. "Ik probeer mijn identiteit als traditionele fadista te leggen op alles wat ik doe. Dit is geen fado maar een song van Chico Buarque. Die zing ik op mijn manier. Het voordeel is dat we de taal gemeenschappelijk hebben en ook al is de muziek anders, ik kan me ermee identificeren." Saudades de Brasil em Portugal van Vinicius de Moraes is weer een ander verhaal. "Dit is oorspronkelijk van Amália Rodrigues. Vinicius schreef de tekst toen hij Portugal woonde. Het is bijna een fado, hij vond in fado een manier om beschrijven wat hij voelde op dat moment, dat hij zijn land miste." Dit lied is niet alleen door Amália gezongen maar ook door Cuca Roseta op haar eerste album. Carminho:  "Het is normaal in de cultuur van de fado dat we proberen fado’s interpreteren van andere zangers of zangeressen. Dat gebeurt vaker. Ik meng het met mijn eigen repertoire." Iedere fadista is in zekere zin schatplichtig aan Amália. " Zij was een van de grootste stemmen die ik ken. Ze bracht als eerste fado de hele wereld over. En zij introduceerde grote dichters uit het verleden in fado zoals Camões. Ze was erg inspirerend want ze heeft fado vernieuwd en vooruit geholpen maar zonder pretentie. En ze is nog steeds tijdloos.”

Van Amália is ook Marcha de Alfama.  Kun je zeggen dat de marcha een happy fado is? Carminho: "Ik zie fado niet als verdrietig of blij. Ik zie fado als een diepe taal, een taal die spreekt over alles in de mens. We zijn niet alleen verdrietig. We zijn ook blijdschap. Fado is meer dan dat, het is ons leven. Marcha's gaan over festivals in de straten van Lissabon, in de zomer in juni. Met veel ballonnen in de straten, sardientjes op het vuur."

Nieuw album Canto

Op haar nieuwe album Canto verkent Carminho samen met producer Diogo Clemente nog meer haar traditionele roots. "En dat is meer dan alleen fado maar ook traditionele Portugese muziek, uit de Algarve bijvoorbeeld, met traditionele instrumenten zoals de cavaquinho." Ook werkt ze weer samen met niet-Portugese musici als Marysa Monte, cellist Jacques Morelenbaum, percussionist Carlinhos Brown (alle drie Brazilië), mondharmonica speler Antonio Serrano en flamencogitarist Javier Limón (beiden Spanje) die Mariza's album Terra produceerde. "Serrano en Limón spelen samen in dezelfde song van een Portugese componist die muziek schreef bij een gedicht van Fernando Pessoa. Deze fado is Portugese muziek met Portugese percussie, met een flamenco gitaar en mondharmonica. Ik noem het Iberische muziek, een Iberische ervaring." Carminho vertelt dat Canto niet alleen zang betekent in het Portugees maar ook plek. "Het slaat op mijn manier van zingen en de plek waar ik mijn roots vond." En de musici die ze uitnodigde mee te werken aan haar nieuwe album neemt ze mee naar die muzikale plek, waar ze zingt als traditionele fado zangeres, ook als ze geen fado zingt.

Rik van Boeckel voor Cultuurpodium.nl

Optreeddata

4 december 2014 Utrecht RASA

http://www.rasa.nl/programma/event/Carminho-1

5 december 2014 Rotterdam De Doelen

http://www.dedoelen.nl/nl/concerten/agenda/4687/carminho//

6 december 2014 Brussel Muziek Publique

http://www.muziekpublique.be/nieuws/concerten/article/noite-de-fado-carminho-portugal?lang=fr

7 december 2014 Den Haag Korzo

http://www.korzo.nl/nl/producties/carminho

9 december 2014 Groningen De Oosterpoort

http://www.de-oosterpoort.nl/programma/carminho

10 december 2014 Eindhoven Muziekgebouw

http://www.muziekgebouweindhoven.nl/detail/2119/carminh




Reageer hieronder

Geen reacties





(optioneel veld)
(optioneel veld)
Deze stomme vraag dient ervoor om spam te voorkomen

Reactiemoderatie staat aan op deze site. Dit betekent dat je reactie niet zichtbaar zal zijn, tot deze is goedgekeurd door een beheerder.

Persoonlijke info onthouden?
Kleine lettertjes: Alle HTML-tags behalve <b> en <i> zullen uit je reactie worden verwijderd. Je maakt links door gewoon een URL of e-mailadres in te typen.