Categorie: THEATER, TONEEL
Maandag 08 December 2014 at 8:05 pm
“Vrijdag” was ooit mijn eerste maar deze “Vrijdag” is echt onvergetelijk
Door Jacques Nachtegaal – Het Collectief N & P.
Hugo Claus schreef dit enigszins controversiële toneelstuk al in 1969 en anno nu theaterseizoen 2014/2015 is het nog steeds actueel en is er geen enkele sprake van datering. Het toneelstuk “Vrijdag”was het eerste toneelstuk dat ik live op de planken zag spelen en Claus intrigeerde mij zo dat ik kort daarna ook de toneelbewerking van Suiker wilde zien. Misschien is Claus wel de grondlegger van mijn liefde voor toneel, ik weet het haast bijna met zekerheid zo te mogen stellen. En hoewel er heel veel jaren tussen die eerste versie die ik destijds zag en de huidige versie van het Nationale Toneel zitten ben ik nog steeds onder de indruk van de zeggingskracht van dit werk. Maar nu is er meer, nu wordt het gespeeld door vier absoluut uitblinkende acteurs, waarvan met name Stefan de Walle en zijn tegenspeelster Ariane Schluter de gesuikerde kers op de overheerlijke taart vormen.
Het is vrijdagavond half acht, Georges Vermeersch (Stefan de Walle) komt onverwacht en vervroegd vrij uit gevangenschap. Hij komt thuis in een leeg huis, zijn vrouw Jeanne (Ariane Schluter is er niet. En zijn geliefde, door hem altijd perfect onderhouden, tuin ligt er bij als een vuilstort. Georges heeft 3 jaar vastgezeten op veroordeling voor, door hem altijd ontkende, seksuele handelingen met zijn toen nog minderjarige dochter Christiane (Sallie Harmsen). Hij aanschouwt in stilte de plaats die hij drie jaar geleden heeft moeten inwisselen voor een kille cel en een onmenselijk regime. Zijn vrijheid is hem eigenlijk nog niet echt gewoon. Dan komt overhaast zijn echtgenote thuis. Een kille begroeting, verwijten en de aap die uit de mouw komt, hoewel Jeanne, Georges nimmer heeft opgezocht in de gevangenis, heeft zij een kind gebaard. Een kind van de buurman en destijds Georges beste vriend Erik (Vincent van der Valk). Niet gek dat Georges, die dit reeds enige tijd weet en daardoor al weken zich overlaadt met woede en verbittering niet de meest warme en sympathieke houding naar zijn vrouw aan neemt. Dan blijkt dat ze van haar vriend komt en ze de baby, hoe onverantwoord ook, boven alleen gelaten heeft. Georges hoeft het kind niet te zien, onder geen beding. Dan komt Erik langs, hij is hyper en weet zich moeilijk een positie aan te meten, vriend, minnaar van de vrouw van zijn vriend, vader van het kind van de vrouw van zijn vriend of gewoon even een buitenstaander in het geëmotioneerde en verwarde gezin van Georges en Jeanne.
Vooral deze scenes zijn zo geweldig knap geregisseerd en emotioneel gespeeld, dat je als toeschouwer even het idee kwijt raakt naar een toneelstuk te zitten kijken, je zit in het gezin een gezin van vlees en bloed een echt realistisch gezin met enorme spanningen. Voorla het spel van Stefan de Walle is zo meesterlijk nap geacteerd, dat je het bijna geen acteren meer mag noemen.
Steeds weer door het stuk heen wordt de toeschouwer in vertwijfeling gebracht over de ware toedracht van Georges handelen, heeft hij wel of niet zijn dochter misbruikt. Zat hij wel of niet terecht in de gevangenis en de ontwrichting van zijn gezin is hij daar daadwerkelijk schuldig aan of is hij slachtoffer van de uitspraken van zijn destijds minderjarige dochter.
Dan plots is Christiane er weer en zie je wat er echt gebeurd is, maar hoe mooi dit moment de kentering brengt is onbeschrijfelijk. De kwaliteit van deze versie van “Vrijdag” is zo hoog dat het stuk je zo meesleurt dat je er werkelijk helemaal in opgezogen wordt. Ik meen te mogen stellen dat deze voorstelling een uitzonderlijke uitschieter van dit theaterseizoen genoemd mag worden en ik meen dat er weinig producties dit niveau zullen gaan overstijgen in de rest van theaterseizoen 2014/2015.
Voor informatie en speeldata zie: www.nationaletoneel.nl
Reageer hieronder
Geen reacties