Categorie: THEATER, TONEEL
Dinsdag 31 Maart 2015 at 11:37 pm
“De Twaalf Gezworenen” maakt heel veel los van twijfel tot overtuiging.
Door Jacques Nachtegaal – Het Collectief N & P.
Is hij, die 16 jarige jongen, nou wel of niet de moordenaar van zijn vader, dat is in feite het enige dat speelt. Schuldig of niet. Maar voor de 12 koppige jury is dit een dilemma dat steeds dieper graaft en van links naar rechts schiet en weer terug, zo ernstig dat persoonlijk emotionele problemen zelfs de boventoon gaan spelen in de jurybeslissing, of komt er geen unaniem oordeel zonder gerede twijfel.
Het Noord Nederland Toneel speelt “De twaalf gezworenen” van Reginald Rose in een regie van Guy Weizman met als dramaturg Pol Eggermont en decorontwerper André Joosten. Zij drieën zijn voor deze voorstelling minstens zo belangrijk als de twaalf acteurs. Het toneelbeeld dat elke situatie in de jurykamer extra dimensie geeft en spanningen opjaagt en de heers en verdeel mentaliteit doet onderstrepen, in samenwerking met de magnifieke soundscore van Darien Brito vormen de sterke voedingsbodem waarop de acteurs werkelijk alles uit de kast weten te halen om van “De twaalf gezworenen”een meesterlijke voorstelling te maken.
Steeds weer keert de jury terug bij het punt of de 16 jarige jongen, die op 9 jarige leeftijd zijn moeder verloor en toen anderhalf jaar een tuchtschool in moest omdat zijn vader in de gevangenis zat, die daarna een zware jeugd had in een zware probleemwijk, en daardoor mogelijk, nu niet zou deugen, al dan niet schuldig is. Kan die jongen zijn vader hebben vermoord.
De jury neemt een eerste stemming en wat blijkt 11 zien hem als schuldig en 1 jurylid heeft gerede twijfel, er ontstaat onrust. “Zo gaat het wel erg lang duren” en een ander heeft die avond een wedstrijd die hij niet wil missen. Dus wordt er van alles in het werk gesteld om die ene twijfelaar om te krijgen, maar zijn argumentatie is zo sterk dat die bij anderen ook tot argumenten zal leiden en langzamerhand loopt het juryoordeel steeds verder uiteen.
Maar er zijn getuigen, de oude onderbuurman die het lichaam heeft horen vallen toen hij in bed lag en de jongen op de trap heeft gezien toen die wegrende. Maar als tegenargument wordt de hele woning geënsceneerd en zal blijken dat de oude, slecht ter been zijnde man er maar liefst veel meer seconden over heeft gedaan dan aannemelijk om de jongen te kunnen zien wegrennen in het trappenhuis. En dan die vrouw aan de overzijde die door de donkere ramen van een passerende trein, die dondersveel herrie maakt en daarmee ook weer ondermijnend resultaat oplevert naar verklaringen, de moord heeft zien plegen. Wat zag zij dan, zij lag op bed voor het raam weliswaar, maar tijdens de rechtzitting werd duidelijk dat zij brildragend moest zijn, iets wat je normaliter niet in bed doet, dus ook dit argument tegen de jongen doet gerede twijfel bij nog meer juryleden ontstaan.
Het is werkelijk verrassend om te zien hoe zeer men beïnvloedbaar kan zijn en hoe weinig er soms voor nodig is om iemand op totaal andere gedachten te brengen. Het simpele doorvragen en afwegen van mogelijkheden kan vele zaken in een compleet ander daglicht stellen. Zo ook heel duidelijk in de jurykamer waar de twaalf juryleden het overleg plegen. Dan zal ook blijken dat persoonlijke ervaringen en omstandigheden tussen vader en zoon van een der juryleden een belangrijk achtergrondperspectief vormen. Kortom het is een golfbeweging van voor- en tegenstemmers van het al dan niet schuldig zijn van de jongen. Zal de jury haar taak kunnen uitvoeren en tot een unaniem besluit komen of zal de jury de rechter haar taak terug moeten geven. Hoewel soms chaotisch overkomend is het klinkklaar en helder hoe mensen kunnen en zullen reageren. Dat daarbij dood of leven van een zestienjarige op het spel staat lijkt van nevengeschikt belang. Dit alles met het constant in beweging zijnde decor en daarbij de topprestatie van de acteurs maakt het stuk tot een bijzondere ervaring, waarbij ik er niet omheen kan dat ik in het hele stuk heel sterk ook de stempel van Ko van den Bosch zie. Ko, die hoewel niet als regisseur, dramaturg of decorontwerper betrokken is, maar wel een heel pertinente rol speelt in deze voorstelling maakt mede door zijn samenwerking met regisseur en decorontwerper er toch een deels Ko van den Bosch productie van en dat zijn medespelers waaronder Khaldoun Alexander Elmecky, Martijn de Rijk, Bram van der Heijden, Rik Witteveen, Peter Vandemeulebroecke en Loek Peters daar geweldig in mee gaan stemt mij alleen maar nog meer tevreden. Nimmer zag u een jury zo extreem maar ook zo doordacht te werk gaan als in DE TWAALF GEZWORENEN.
Voor informatie en speellijst zie: www.nnt.nl
Reageer hieronder
Geen reacties