Categorie: FESTIVAL, JAZZ, MUZIEK, WERELDMUZIEK

Dinsdag 05 Juli 2016 at 1:34 pm

Afrika Hertme 2016, Met Top Act Youssou N'Dour!


Tekst: Rik van Boeckel met foto's van Hans Speekenbrink (klik voor vergroting)


Het 28e Afrika Hertme Festival was weer sfeervol en sprankelend met zaterdag geweldige optredens van Moh! Kouyaté, Orlando Julius & The Heliocentrics en Pat Thomas & Kwasibu Area Band. En zondag waren Karyna Gomes, Bamba Wassoulou Groove en Youssou N'Dour de absolute uitschieters. Youssou N'Dour was zonder meer klasse. En in feite was Hertme 2016 een soort permanent dansfeest!

Oum photo Hans Speekenbrink Moh Kouyate photo Hans Speekenbrink Orlando Julius photo Hans Speekenbrink


Na de Gnawa- en Hassani-ritmes van de uit Zuid-Marokko afkomstige zangeres Oum betoverde Moh! Kouyaté uit Guinee-Conakry het publiek met zijn prachtige vaak subtiele spel op de gitaar. Het was goed te horen dat hij gitaartechnieken van over de hele wereld heeft bestudeerd. Zijn relaxed swingende moderne afropop is bijzonder goed en vormde een mooi contrast met de authentieke mix van highlife, funk, soul en jazz van de 70-jarige Orlando Julius. De zanger/saxofonist uit Nigeria inspireerde ooit Fela Kuti tot het creëren van diens afrobeat. Met de jonge Londense band The Heliocentrics zette hij een zeer overtuigende set neer. De twee saxen en de trompet speelden vaak een prachtig spel over de conga- en drumgrooves heen. Orlando en zijn jonge musici lieten horen dat highlife gevarieerder klinkt dan afrobeat waarvan het ritme meer rechttoe rechtaan is. Ook wordt er soepel heen en weer geswitcht tussen vierkwarts en twaalfachtste maten.

Songhoy Blues photo Hans Speekenbrink Songhoy Blues photo Hans Speekenbrink Songhoy Blues photo Hans Speekenbrink

Songhoy Blues uit het noorden van Mali is een band gemodelleerd naar het format van een Westerse popband. Zoals hun naam al zegt gaan ze terug naar de oorsprong van de blues en die ligt in Mali. Hun grote voorbeeld is Ali Farka Touré en dat hoor je terug in het spel van de band. Soms klinkend als een Westerse popgroep, dan weer als een blueskwartet en uiteraard als een Malinese band met de aanstekelijke Malinese gitaarriffs was Songhoy Blues zeker goed en tegelijkertijd wisselvallig. Maar vooral de toevoeging van de tama- de kleine felle talking drum- en de n'goni maakte het optreden extra boeiend. Erg mooi klonken de hoge klanken van de n'goni door de bluesakkoorden heen!
Desert bluesrock, zo zou je de muziek van Songhoy Blues kunnen omschrijven.  Bepaalde songs zijn ritmisch complex opgebouwd, de gitaarriffs gaan tegen de drumgrooves in. Polyritmiek is kenmerkend voor West-Afrikaanse muziek en dat geldt zeker ook voor die van het noorden van Mali. 'Music is the soul of the world', zo verwoordde Songhoy Blues het motto van de groep tegenover het publiek. De bandleden, uit het noorden van Mali gevlucht voor de muziekhatende jihadisten, weten heel goed dat ze die boodschap moeten uitdragen.

Pat Thomas photo Hans Speekenbrink Pat Thomas photo Hans Speekenbrink Pat Thomas Photo Hans Speekenbrink

Voor het Afrika Hertme publiek spreekt dat uiteraard voor zich!! Ze sloten hun set af met een lekkere strakke eindgroove en gaven het 'music is soul'-stokje over aan de Ghanese highlife-veteraan Pat Thomas die zich net als Orlando Julius omringd heeft met een jonge band, de Kwashibu Area Band uit de Ghanese hoofdstad Accra. De naam Kwashibu verwijst naar de wijk in Accra waar zij wonen.
Pat Thomas heeft de highlife gemoderniseerd en omgebogen naar Afrosoul en Afrodisco. Terwijl bij Orlando Julius de rauwe roots van de oude highlife sterk doorklinken, is die van Pat Thomas gepolijster maar daarom niet minder en zeker net zo energiek. Er werd uiterst strak gespeeld in een soepele kadans, met net als bij Orlando Julius ijzersterke blazers. De grooves zijn bij Pat Thomas anders dan bij Orlando Julius. Drummer Prince K.Larbi Holik liet een uiterst gevarieerde highlife drumstijl horen. Met uitstapjes naar Amerikaanse soul en naar een medley waarin een song van het legendarische Osibisa was verstopt, bracht de ook bongo's spelende Pat Thomas het publiek in extase.
    Na afloop stond Pat Thomas mij en twee collega's (Bas Springer en Ben Ackermans) te woord nadat hij eerst door het VPRO-programma Vrije Geluiden was geïnterviewd.
Op de vraag van Bas waar hij op zijn hoge leeftijd de energie vandaan haalt voor zijn indrukwekkende optreden, antwoordde hij: " Het is mijn werk, ik weet wat ik moet doen. Het is normaal voor mij, ik ben een geboren performer. God geeft me de energie. Ik treed al zo lang op, sinds de jaren 60. In de jaren 70 was highlife heel populair. In de jaren 80 veranderde de muziek, hiphop werd populair in Ghana, gecombineerd met highlife werd het hiplife. Tenslotte kwam men weer terug op highlife. Highlife behoort bij ons dagelijks leven. Jongeren in Ghana kennen me, komen ook naar mijn concerten. De disco invloeden komen van de jonge musici in mijn band. Zij komen uit Ghana, alleen de blazers niet, zij komen uit de VS en Duitsland. We repeteren en spelen veel. We houden even een break en toeren tot december dit jaar."
Op de vraag wat het verschil is tussen  highlife en afrobeat, antwoordde Pat Thomas: "Het zijn 2 verschillende muziekstijlen. Fela Kuti creëerde afrobeat maar eerst speelde hij highlife. Maar hij dacht: highlife is van Ghana, daarom wilde hij iets creëren dat van Nigeria is, dat werd afrobeat. Fela kopieerde in feite de muziek van Ghana, hij heeft jaren in Ghana gewoond."
Na het gesprek met Pat Thomas sprak ik over highlife en afrobeat met Prince K. Larbi, de drummer van Thomas' band: " Highlife is ontstaan bij het Ga volk. Afrobeat en highlife hebben overeenkomsten maar afrobeat is simpeler, daar heb je geen professionele superstardrummer voor nodig om het te spelen. Dat is te danken aan Tony Allen, die maakte het mogelijk. Highlife is complexer,  belangrijk is het belpatroon, dat speelde ik met de voet. Het belpatroon van afrobeat is eenvoudig. Beide patronen zijn in 4-en..”

Odemba OK Jazz Allstars photo Hans Speekenbrink Odemba OK Jazz Allstars photo Hans Speekenbrink Odemba OK Jazz Allstars photo Hans Speekenbrink

De zaterdag werd afgesloten door de 13-koppige Odemba OK Jazz Allstars, de ex-leden van TPOK Jazz, het orkest van de beroemde Congolese zanger Franco. Zij wervelden en dansten over het podium tot middernacht met zeer aanstekelijke Congolese rumba. Toen de Angolese zanger Sam Mangwana zich bij de All Stars voegde, werd de muziek anders, luchtiger, met meer Zuid Amerikaanse invloeden. De melodieën werden zachtmoediger, de lyriek vrolijker. Mangwana bracht het publiek ertoe nog meer mee te dansen tot een golf van met de muziek meedeinende armen het beeld van de middernacht in Hertme overspoelde.

Zondag.

Karyna Gomes photo Hans Speekenbrink Karyna Gomes photo Hans Speekenbrink Karyna Gomes photo Hans Speekenbrink

Zangeres Karyna Gomes begon zondagmiddag haar optreden in de stromende regen maar tijdens haar bijzondere performance brak plots de zon door en die zou de hele dag blijven. De zangeres uit Guinee-Bissau speelde af en toe op de kalebas, liet het publiek haar soms begeleiden door hen te laten klappen. Haar eigen begeleiders op kora, bas, gitaar en drums begeleidden haar subtiel en zorgvuldig. Echo's van Kaapverdische muziek klonken door in haar nummers maar de zangeres heeft dan ook een Kaapverdische moeder. De kora klonk prachtig door haar liederen heen als een sprankelende stroom van klanken, met doorlopende patronen en ritmische accenten. Ze zong over Amilcar Cabral, de onafhankelijkheidsstrijder van Cabo Verde en Guinee-Bissau, en over kizomba, de muziekstijl met Angolese en Kaapverdische roots. Ook zong ze een heel ingetogen song die aan de Kaapverdische morna deed denken. Na afloop legde ze me meer over haar muziek uit:
"Ik kom uit Guinee Bissau, mijn moeder komt uit Cabo Verde, daarom zitten er veel invloeden van Cabo Verde in mijn muziek. Mijn muziek is echter gebaseerd op die uit Guinee-Bissau omdat ik daar geboren ben en opgroeide.  Ik was lid van Super Mama Djombo (de bekendste band van Guinee- Bissau-RvB). Mijn muziek is daar erg door geïnspireerd. En het heeft me gestimuleerd om een solo carrière te beginnen. De gedichten die ik zing komen uit de tijd dat Super Mama Djombo veel optrad in Guinee- Bissau."
Als ik haar vraag wat ze kan vertellen over de invloed van de morna en kizomba op haar muziek, zegt ze: "In Guinee-Bissau hebben we ook morna, maar het is anders dan die van Cabo Verde. Het is een mix van de muziek van Guinee-Bissau en Cabo Verde. In een ander lied zing ik over kizomba. Deze song is gewijd aan alle ritmes van de Portugeessprekende Afrikaanse landen, de kussundé van de Balant uit Guinee-Bissau, de kizomba  van Angola, de batuque  van Cabo Verde, de morabenta van Mozambique."

Bamba Wassoulou Groove photo Hans Speekenbrink Orchestre Les Mangelepa photo Hans Speekenbrink Orchestre Les Mangelepa

Na het prachtige optreden van Karyna Gomes volgde een spetterende show van Bamba Wassoulou Groove uit Mali. Deze groep laat de melodieën van de Bambara samenvloeien met de jagersmuziek uit de Wassoulou-regio. Hoewel ritmisch sterk, ligt de focus bij deze groep op de gitaar. Een grote invloed is gitarist Zani Diabaté van de Super Djata Band. Weergaloze grooves en waanzinnige gtaarsolo's werden afgewisseld met rustige lyrische intermezzo's die plots overgingen in heftig swingende stukken. Afromambo, afro-psychedelisch, het zijn zomaar benamingen die tijdens dit optreden bij me opkwamen.
Met Odemba OK Jazz was de Congolese rumba mooi vertegenwoordigd in Hertme, Het uit Oost- Congo afkomstige Orchestre Les Mangelepa gooide daar op eigen wijze een schepje bovenop. Op zich weinig verrassend maar wel goed. Tijdens hun eerste tournee door Europa en dus ook hun eerste optreden in Nederland lieten ze zien en horen dat de Oost- Afrikaanse dansmuziek springlevend is. Met de ingestudeerde danspasjes zag het er aanvankelijk wat routineus uit maar naar mate het optreden vorderde werd het steeds charmanter.

Youssou N'Dour photo Hans Speekenbrink Youssou N'Dour photo Hans Speekenbrink Youssou N'Dour photo Hans Speekenbrink

En toen kwam de Senegalse superster Youssou N'Dour met Le Super Étoile de Dakar. Voor een afgeladen en dus uitverkocht Hertme gaf hij een geweldig concert. Zijn mbalax stijl werd ritmisch voortreffelijk ondersteund door sabars, djembé, timbales en de Senegalese talking drum de tama. Youssou N'Dour begon sterk met Djebané porté press. Hij was zeer goed bij stem, had er duidelijk zin in en schitterde in Bamba. De door dwarsfluit ingeleide Fulani dans was van grote klasse.

Youssou N'Dour photo Hans Speekenbrink Youssou N'Dour photo Hans Speekenbrink Youssou 'N Dour Photo Hans Speekenbrink

Wervelend, acrobatisch, met salto's over de djembé speler heen, het kon niet op! Uiteraard ontbrak zijn wereldhit 7 seconds in, nu niet met Neneh Cherry maar met de uit Kameroen afkomstige zangeres Coli Kamga die het heel mooi zong. Birima en Set volgden en van het album Egypt het haast spirituele New Africa dat ontroerde. Van zijn nog te verschijnen nieuwe album zong hij het mooie gevoelige Serigne Falou. Hij eindigde met Happy ( niet van Pharrell Williams) en gooide er in de toegift Senegal Reck tegenaan.
Zo sloot Youssou N'Dour met een van zijn beste optredens van de laatste jaren het 28e Afrika Hertme Festival op schitterende wijze af!
Bekijk ook de filmpjes op het YouTube Cultuurpodium kanaal! Hier is Seven Seconds:

Live in Hertme, foto's Hans Speekenbrink

Tijdens Afrika Hertme werd ook de CD Live in Hertme gepresenteerd. Met opnames van optredens van koraspeler Sekou Kouyate (Guinee-Conakry) uit 2015 en Debademba (Burkina Faso/Mali) uit 2014. Uit ieder optreden zijn 5 nummers gekozen. De mooie foto’s in het CD-boekje zijn allen gemaakt door fotograaf Hans Speekenbrink, de man achter Cultuurpodium. Het album is samengesteld door Hertme programmeur en oprichter Rob Lokin, David Gibbs en Frank Jochemsen.

De CD is uitgebracht door Very Open Jazz Records en wordt gedistribueerd door Painted Dog Records.

Bestellen via de Afrika Festival Hertme website




Reageer hieronder

drie reacties

Een of meer reacties staan in de wachtrij om goedgekeurd te worden.





(optioneel veld)
(optioneel veld)
Deze stomme vraag dient ervoor om spam te voorkomen

Reactiemoderatie staat aan op deze site. Dit betekent dat je reactie niet zichtbaar zal zijn, tot deze is goedgekeurd door een beheerder.

Persoonlijke info onthouden?
Kleine lettertjes: Alle HTML-tags behalve <b> en <i> zullen uit je reactie worden verwijderd. Je maakt links door gewoon een URL of e-mailadres in te typen.