Categorie: JAZZ, MUZIEK
Maandag 04 April 2011 at 9:01 pm
KURT ELLING - VERNIEUWER EN SMAAKMAKER
Bimhuis, Amsterdam, 20 maart 2011
Tekst en foto's van Roland Huguenin voor Cultuurpodium/Jazzpodium (klik foto's voor vergroting)
Wat hebben zangers die zich als crooner profileren met elkaar gemeen? Uiteraard zijn zij allen van het mannelijk geslacht. Zodra er publiek of een camera aanwezig is, gaan ze op zoek naar mogelijkheden om daar een intieme relatie mee op te bouwen. Een gedraging die onder normale omstandigheden kan worden opgevat als flirterig. Hun inzet is er op gericht om de toehoorder een aangename tijd te verschaffen. De grootste boodschap die ze willen uitdragen, is het besef dat het leven één groot, en vaak ook prettig understatement is.
Is deze houding van de heren oppervlakkig? Nee, want het zijn meestal uitstekende musici, die prachtig kunnen zingen en schmieren. Hun performance is dus puur functioneel, en slechts bedoeld voor die momenten waarop u van ze wilt genieten.
In vroeger tijden waren het castraten die hun stem tot op grote hoogte wisten te exploiteren. Zang ontwikkelde zich tot hoge kunst en beleefde een grote bloeiperiode. Later in de tijd verscheen de lyrische tenor op het toneel, ook in letterlijke zin. De zangkunst verhief zich tot theatervorm en opera werd in de hoogste kringen bon ton. In de voorbije eeuw heeft muziek op alle fronten een enorme artistieke en maatschappelijke ontwikkeling doorgemaakt. Uit een fusie van invloeden ontstond de jazz, dat zich tot een veelzijdige en volwassen nieuwe muziekvorm ontwikkelde. Daarbinnen ontwikkelde ook de zangkunst zich tot een veelzijdig fenomeen. Het gilde der crooners kwam in beeld. Naast hun vocale kwaliteiten, konden zij vooral uitblinken met hun fluisterzachte baritongeluid. Zacht zingen werd vanaf toen mogelijk gemaakt door het ontstaan van elektrische geluidsversterking. Zelfs de meest intieme klanken werden nu hoorbaar tot achter in de zaal. Musiceren en zingen kreeg een totaal nieuwe dimensie.
Is de crooner een macho? Nee, hij staat ver af van de gladiator. Vergelijk zijn positie met die van de profvoetballers van nu. Aardige jongens, die in de arena slechts hoeven te acteren wie ze zijn.
Kurt Elling (1967) is nog steeds een bijzonder fenomeen. Waar vorige generaties crooners uitblonken in coole swing en een messcherpe timing, heeft Elling een nieuwe koers uitgestippeld, waarin hij breekt met alle wetten die het genre eigen zijn. Op het podium ontpopt hij zich als een voetbalprof: aardig als het kan, rauw als het moet.
Het publiek dat tijdens zijn hoogtijdagen keek en luisterde naar de optredens van Nat King Cole, zou gechoqueerd zijn en niets begrijpen van de in hun ogen waarschijnlijk obscene blikken en gebaren van Elling. Voor de fans van nu is het juist die gelaagdheid van swing, charme, drama en mimiek die de optredens van Kurt Elling zo aantrekkelijk maken. Hij is wat hij zingt en gebaart: vooral zichzelf. Dat is slechts weinigen gegeven. Met zijn drang tot acteren voegt hij een enorme dimensie toe aan de betekenis van het croonen. Elling zuigt zijn publiek mee in zijn mimiek en geeft zijn toeschouwers van moment tot moment een beleving die varieert tussen behaagd genoegen en een bijna niet te verdragen voyeurisme. Wie filmbeelden van zijn optredens zou analyseren, zal honderden verschillende gebaren en gezichtsuitdrukkingen kunnen optekenen. Voor Elling niet meer of minder dan een vehikel voor zijn totale performance.
Over de vocale en muzikale kwaliteiten van Elling is al veel geschreven. Hij kan zich bedienen van een arsenaal aan mogelijkheden, en zet daarmee steeds weer opnieuw, elk nummer dat hij zingt volledig naar zijn hand. Ook dit concert bevat alle ingrediënten voor een smaakvol geheel: geloof, hoop en liefde, naast lyriek en smartelijke hartekreten. Zijn begeleidingsband is daarbij van grote klasse. Opmerkelijk is de begaafde inbreng van gitarist John McLean. Zijn gitaarspel varieert van rock en soul, tot de soms bijna net zo zoete jazzy klank waar George Benson zich vaak van bedient.
Ondanks zijn sterrenstatus en een afgeladen Bimhuis, zal Kurt Elling vast wel opnieuw willen terugkeren naar de intimiteit die deze zaal hem biedt en waar hij zichtbaar van geniet. Houdt de agenda goed in de gaten de komende jaren en geniet voorlopig even van zijn prachtige nieuwe cd.
LINE UP
Kurt Elling - zang
Laurence Hoogrood - piano
John McLean - gitaar
Harish Raghavan - bas
Ulysses Owens Jr - drums
Reageer hieronder
Geen reacties