Categorie: MUZIEK, WERELDMUZIEK
Zaterdag 09 Maart 2013 at 5:16 pm
Madredeus brengt Portugese schoonheid naar Muziekgebouw Eindhoven
Tekst Rik van Boeckel met foto's van Hans Speekenbrink ( klik voor vergroting)
Het Portugese Madredeus was onlangs weer te zien op de Nederlandse podia. Gisteren in de Frits Philipszaal van Muziekgebouw Eindhoven voerde de groep het concert Essência uit met liederen van het nieuwe gelijknamige album . Hierop staan bewerkingen van het repertoire uit Madredeus' hoogtijdagen eind jaren tachtig tot half jaren negentig. Dit verscheen op albums als Existir (1990) en O Espriritu da Paz (1994). Toen was Teresa Salgueiro de stem van Madredeus, nu is dat de jonge zangeres Beatriz Nunes die loepzuiver als een ware sopraan het hoge bereik van haar stem door het Muziekgebouw liet golven.
In het programmaboek van het Muziekgebouw wordt Madredeus geafficheerd als fado, ze worden zelfs de ambassadeurs van de fado genoemd. Een vergissing want de muziek van de groep is absoluut geen fado! Toen Wim Wenders Madredeus voor zijn film Lisbon Stories wilde filmen in de straten van Alfama en Mouraria, de fadowijken van Lissabon, wees de groep dat voorstel af. "Wij wilden daar niet gefilmd worden, dan zou je denken dat we een fadogroep zijn en dat zijn we niet, al kun je in onze muziek soms een aantal noten fado horen," vertelde oprichter/gitarist Pedro Ayres Magalhães me afgelopen zomer tijdens een interview in Lissabon ( gepubliceerd in Jazzism 2. 2013, ligt tot 22 maart nog in de winkels). Vaak wordt gedacht dat Madredeus fado mixt met klassieke muziek en Portugese volksmuziek. Feitelijk horen zowel fado als Madredeus bij Lissabon maar dat betekent niet dat je ze met elkaar moet verwarren. Want de muziek van Madredeus staat al sinds haar oprichting in 1988 op zichzelf.
Terug in de Portugese tijd
De muziek van Madredeus voert je als luisteraar mee naar het Lissabon van nu en naar dat van eind jaren 80 begin jaren 90 toen haar eerste albums uitbracht. De klassieke achtergrond van Pedro Ayres Magalhães is mooi terug te horen in de veelal melancholiek klinkende liederen. Maar die hebben niet de wat donkere melancholie van de fado, zijn eerder licht en dromerig. Ooit wilde Magalhães met Madredeus een soundtrack van Portugal maken , niet alleen van Lissabon, van haar steden en dorpen. Maar ook van haar landschappen. Wie vaak in Portugal geweest is, zou bij het horen van Madredeus beelden van oude dorpjes, boerderijen kunnen oproepen, van de groene bergen rond Coimbra in midden Portugal, van oude kastelen stammend uit de middeleeuwen. De sfeer van de 'cantos antiguas' (oude liederen) is zeer zeker te proeven bij Madredeus want naast de door violen en cello opgevoerde klassieke atmosfeer lijkt Magalhães ook middeleeuwse toonladders te spelen. De muziek voert je terug in de Portugese tijd, een tijd die wij niet kennen, dat maakt de muziek behalve melancholiek ook mysterieus. "Soms speel ik met de gitaar Portugese volksmuziek met melodieën en ritmes die van noord tot zuid Portugal worden gespeeld. De song O Pastor van het album Existir is daar een mooi voorbeeld van," vertelde Magalhães me in Lissabon.
Eerste album
O Pastor staat niet op Essência ( lees de ware reden in Jazzism!) maar wordt wel live gespeeld, zo was in Eindhoven te horen. Het is een van de klassiekers van Madredeus. Ook speelde de groep twee nummers van het eerste album Os Dias Da Madredeus (1988) die evenmin op Essência staan. Maar Madredeus speelde daarnaast alleen muziek van Essência met door Magalhães en violist Jorge Varrecoso gearrangeerde bewerkingen van het oude repertoire. Twee violisten ( de ander is António Figueiredo), een cellist (Luis Clode) en oudgediende Carlos Maria Trindade (keyboard, piano) vormden samen met Magalhães en Beatriz Nunes een perfect op elkaar ingespeeld ensemble. De live uitvoeringen klonken bijna identiek aan de cd-opnames.
Ingehouden bezieling
Met Ao Longe o Mar, O Navio en Amanhã kende het concert een rustig weemoedig en dromerig begin, een gevoel van romantiek kwam soms bovendrijven. Amanhã is een lied om kippenvel bij te krijgen. Het is muziek om je ogen bij te sluiten, om je in onder te dompelen en bij weg te dromen. Nunes' zachte en warme fluwelen stem haalde met soepel gemak de hoogste noten die overweldigend kunnen werken. Haar stem klinkt soms sprookjesachtig. En ze zong met een ingehouden bezieling. Zo ook in O Paraiso, een mystieke song over het leven. Magalhães schrijft de teksten. "De gedachten in mijn songs zijn niet echt van mij, ze geven een beeld van mijn idee over hoe het is Portugees te zijn. Ik probeer te schrijven vanuit hoe er gedacht wordt in Portugal," aldus Magalhães in het interview in Jazzism.
A Estrada da Montanha
De performance van Madredeus oogt wat statisch, het is alsof je naar een kamermuziekensemble zit te kijken dat prachtige muziek speelt. Soms te mooi om waar te zijn, dacht ik af en toe. Voor de pauze sloot Madredeus pittig af met O Pastor om daarna verder te gaan met O Confissão. Tijdens de instrumentale stukken ging Nunes naar de coulissen zodat de musici alle aandacht konden krijgen. Het samenspel tussen de violisten had iets magisch, Trindade's spel op het keyboard gaf er een wat moderner tintje aan; daartussen fraseerde Magalhães soms met lichtvoetige klassieke akkoorden. Het mooiste nummer van Essência A Estrada da Montanha ( De bergweg) moest nog komen. Dit is een van de weinige up-tempo nummers en afkomstig van Metafonia (2008), een album dat Magalhães en Trindade maakten met een hele nieuwe bezetting onder de naam A Banda Cosmica, zonder Teresa Salgueiro die de groep in 2007 verliet en ook nog zonder Beatriz Nunes. Het was een van de hoogtepunten van een mooie en warme Portugese avond in Eindhoven.
Reageer hieronder
Eén reactie
